«Զով տուն գյուղում»․ Քարաշամբի նորաբաց հյուրատունը

 

Նեղլիկ փողոցներ, տեղ- տեղ խորդուբորդ, տներն ու տնամերձ այգիներն իրարից անջատող դարպասներ ու ցանկապատեր․․․ Գյուղական անդորր, որտեղ լսելի է առվակի ձայնն ու ծառերի խշշոցը։

Քարաշամբի փոքրիկները մի պահ ընդհատում են որսը (ձուկ են փնտրում առվակում՝ ինքնաշեն ուռկանը պատրաստ պահած)։ Հարց ու փորձ են անում։ Առաջարկում՝ միանալ որսին։ Գյուղն իր հյուրերին հեռվից է ճանաչում․․․

Ինձ հյուրընկալող տանը կանգառս ավելի տևական է։ Ռոսլին՝ ընտանիքի ավագ դուստրը, դիմավորում է՝ ժպիտով ու մանկական հետաքրքրությամբ։ Մայրը՝ Կարին Գրիգորյանը, ցույց է տալիս տունը։ Շարժվում ենք դեպի տնամերձ այգում գտնվող հյուրատունը։

Տանտերերը հյուրատանը «Զով տուն գյուղում» անունն են կնքել։ Հյուրատունը հարմարավետ է, դեպի այգի նայող պատուհաններից դժվար է աչք կտրել։

Կարինը բովանդակագիր է, թարգմանիչ։ Ընտանիքի հետ Քարաշամբ (գյուղ Կոտայքի մարզում) է տեղափոխվել  2016-ից։ Այստեղ է ծնվել նրա կրտսեր դուստրը՝ Մանորին։

— Մի քիչ պատմիր ձեր գյուղի մասին։ Մեզ թվում է՝ ճանաչում ենք Հայաստանը, բայց պարզվում է՝ կան գյուղեր, բնակավայրեր՝ նույնիսկ շատ մոտ Երևանին, որոնց անունն անգամ մեզ ոչինչ չի ասում։ Ինչպե՞ս գտար Քարաշամբը, կամ ինչպե՞ս Քարաշամբը քեզ գտավ։

— Ընտրությունը պատահական է եղել, բայց, հավանաբար, ոչինչ պատահական չի լինում։ Ես և Գարեգինը սկսեցինք տուն փնտրել Երևանին մոտ գյուղերում, որ աշխատանքի հետ հնարավոր լինի համատեղել, քանի որ երկուսս էլ Երևանում ենք աշխատում։ Կայքերից մեկում գտանք մի տուն, որը Քարաշամբում էր։ Առաջին անգամ էինք լսում գյուղի անունը, իհարկե, հայտնի են կողքի բնակավայրերը՝ Արզականը, Բջնին, Լուսակերտը։  Քարշամբը տարանցիկ գյուղ է, հայտնի՝ ավելի շատ իր հնավայրով․ այստեղ է գտնվում Քարաշամբի դամբարանադաշտը, որտեղից գտնված գավաթը ( Ք․Ա․. 22-21-րդ դարեր) պատկերված է Հայոց պատմության դասագրքերից մեկի շապիկին։ Գավաթը ներառված է Հայաստանի պատմության թանգարանի հավաքածուում, ցուցադրվել է աշխարհի տարբեր թանգարաններում։

— Զբոսաշրջիկներ գալի՞ս են։

— Քարաշամբը նորահայտ զբոսաշրջային ուղղություն է։ Այո, գալիս են տեսնելու հնավայրը, ուշագրավ է նաև Քարաշամբի ձորը, քարայրը, բլուրները, թթու ջուրը, Սուրբ Գևորգ եկեղեցու ավերակները (7-րդ դար) և այն ամենն, ինչ ունի դասական հայկական փոքրիկ գյուղը։ Մոտակայքում է գտնվում Թղիթը՝ ուշ բրոնզի և վաղ երկաթի դարի ամրոցը (Թեղենիք գյուղից 2,5 կմ արևմուտք):

— «Զով տուն գյուղում» հյուրատունը պատրա՞ստ է ընդունել հյուրերի։ Պայմաններն ինչպիսի՞ն են։

— Տարածքն ամբողջական է, պատրաստ՝ հյուր ընդունելու։ Մենք տրամադրում ենք հանգստի համար անհրաժեշտ բոլոր պայմանները, նաև առաջարկում ենք նախաճաշ և սնունդ՝ օրգանական սերտիֆիկացված տնտեսությունից, որը գտնվում է հարևան Թեղենիք գյուղում։

Արդեն իսկ հյուրեր ունենում ենք․ նրանք մեր ընկերներն են, որ գալիս են, կարելի է ասել, փորձարկման. և՛ հանգիստն են վայելում, և՛ ասում են՝ ինչով ավելի բարելավենք հյուրատունը, ինչն է իրենց աչքով պակասում։

— Ինչպե՞ս ծագեց հյուրատուն ունենալու գաղափարը։

— Հաճելին օգտակարի հետ համատեղելու բանաձևի մեջ է տեղավորվում այս գաղափարը։ Մեր տունը, որով մենք պարզապես երջանիկ ենք, բավական փոքր է, և հյուրեր ընդունելու հնարավորությունը մեծ չի, իսկ մեր ընկերների թիվը շատ մեծ է, բարեկամները նույնպես ուզում են քաղաքից դուրս գալ և բարեկամներին տեսնել, բայց չի ստացվում ըստ պատշաճի նրանց հյուրընկալել։

 Հյուրատունն իր նախնական գաղափարով նախատեսված է մեր սիրելի մարդկանց համար։  Եվ եթե հնարավոր լինի որոշակի եկամուտ ապահովել մեր ընտանիքի համար, ինչու՝ ոչ, մենք պատրաստ ենք նաև վճարովի հիմունքներով հյուրեր ընդունել։ Թիրախային խմբում արվեստագետներն են (ստեղծագործելու, աշխատելու համար այստեղ հրաշալի պայմաններ են ստեղծված) և բոլոր նրանք, ովքեր խաղաղ ու զով անկյուն են փնտրում։

— Այստեղեց էլ անո՞ւնը՝ «Զով․․․»։

— Այո, բազալտի քարերը, որոնցից կառուցված է հյուրատունը, և՛ ջերմությունը, և՛ զովությունը պահպանելու հատկություն ունեն։  Բացի այդ, հյուրատունը այգու մեջ է կառուցված՝ ծառերի շուքի տակ։

Ունի նաև բացօթյա տարածք։ Աստիճանները տանում են դեպի հողահարթակ (տեռաս), այնտեղ երեկոները կարելի է գինի խմել կամ գարեջուր, ըստ նախասիրության, և վայելել  Ծաղկունյաց լեռնաշղթայի մայրամուտը։

— Գնացուցակը ներսի ու դրսի զբոսաշրջիկների համար տարբե՞ր է լինելու։

— Միասնական գնացուցակ կլինի բոլորի համար, իհարկե, կլինեն զեղչեր։ Յուրօրինակ ու մշտակա  (30 տոկոս) զեղչ ենք անելու կրծքով կերակրող մայրիկներին և երբեք մեքենա չունեցող հայրիկներին։ Մի դեպքում` կարևորելով մայրությունը, մյուս դեպքում՝ բնապահպանությունը։

— Քաղաքից գյուղ տեղափոխվելու նպատակահարմարության մասին ի՞նչ կասես։ Գաղտիք չէ, որ հիմնականում նախընտրում են հակառակ ուղղությունը՝ գյուղից քաղաք։

— Թող չթվա, թե գյուղում կյանքը շատ կտրուկ է տարբերվում քաղաքից, որովհետև ժամանակակից համացանցային դարում դու բոլորովին չես զգում, որ կապը կտրել ես քո միջավայրի հետ, քո ընկերների։ Հեռախոսն ու համացանցը բավական են, որ կայուն բնակություն ունեցող գյուղում լիարժեք կյանքով ապրես։ Ինձ թվում է՝ ներկայումս ոչ ոք չի կարող մեկուսանալ, եթե ինքը միացած է համացանցին։

— Ճանապարհային դժվարություններ չկա՞ն։

— Դա միֆերից մյուսն էր, որ մենք հաղթահարեցինք տեղափոխվելիս։ Իրականում աշխատանքի համար երկար ճանապարհ գնալը բնորոշ է աշխարհի շատ քաղաքների, անգամ Երևանին՝ իր ներկա ծանրաբեռնվածությամբ։  Ենթադրենք, եթե որևէ մեկն ուզենա Երրորդ մասից գնալ Կոմիտաս աշխատանքի, անցնում է նույնքան ճանապարհ, որքան մենք, բայց ավելի շատ կանգառներով։ Մեզ մոտ կանգառները քիչ են, տրանսպորտը բավականին լավ է աշխատում և հույս ունենք, որ ավելի կբարելավվի:

— Գնումներ անելու համար կա՞ն հարմարություններ։

— Քարաշամբը քաղաքին մոտ գյուղ է և դրանով որոշակի հարմարություններ է վայելում, այստեղ կապը քաղաքի հետ մեծ է, նաև այդ պատճառով է, որ դու քեզ մեկուսացած չես զգում։ Հիմնականում բնակիչները աշխատում են և օգտվում Քարաշամբ- Երևան- Քարաշամբ երթուղուց,  քիչ մասն է, որ դուրս չի գալիս գյուղից։ Անընդհատ շարժ կա, էլ չասած, որ այստեղով է անցնում Արզական ու Բջնի տանող ճանապարհը։

— Գյուղի երեխաներն ինչպիսի՞ն են։ Կարծես տարբեր էին․․․

— Այո տարբերություններ նկատելի են, նախ որովհետև շատ ավելի քիչ են գյուղից դուրս գալիս և գրեթե ժամանցային, մշակութային կյանքով չեն ապրում։ Ես կարծում եմ, որ դա խնդիր է, ծնողները պետք է փորձեն ապահովել երեխաների մշակութային ժամանցը, ի վերջո, սա Հայաստանի տրանսպորտի և ճանապարհի խնդիր չունեցող գյուղերից է և բավական մոտ է Երևանին, որ երեխային տանեն թատերական ներկայացման կամ որևէ մանկական միջոցառման։

— Փոխարենը նրանք բնության հետ են շփվում։

— Այո, նրանք շատ ավելի կապված են հողի հետ, բնության հետ, և հարաբերությունները միմյանց հետ բոլորովին այլ սկզբունքով է զարգանում։ Այստեղ մրցակցության, դասակարգի խնդիրներ գրեթե չկան, և երեխաները միմյանց հետ փոխհարաբերություններում ավելի են արժևորում մարդկային որակները, դրական հատկանիշներն իրենց՝ երեխաների աչքերով։

Արմինե Սարգսյան
Լուսանկարները՝ հեղինակի