Օրախնդիր թեմայի շուրջ է մեր զրույցը ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալԱրա Խզմալյանի հետ:

-Մշակութային զբոսաշրջության զարգացմանը միտված ի՞նչ ծրագրեր են իրականացվում:

-Առաջին հերթին մենք պետք է մեր երկիրը ճանաչելի դարձնենք: Ոչ թե մարդիկ գան այստեղ, նոր ճանաչեն Հայաստանը, այլ թվային տիրույթում՝ տեղեկատավական գլոբալ դաշտում, ճշգրիտ դիրքավորենք Հայաստանը՝ որպես հյուրընկալ, մշակութաստեղծ, մշակութահեն երկիր, որտեղ մարդիկ կարող են իրենց անվտանգ զգալ, որտեղ իշխում են մարդկային և մարդասիրական արժեքները, և որտեղ մշտապես կարելի է հանդիպել հետաքրքիր մարդկանց ու հետաքրքիր մշակութային իրողութունների: Այսինքն, ընդգրկուն իմաստով, մենք տեղեկատվության խնդիր ունենք:
Ես երկուսուկես տարի աշխատել եմ զբոսաշրջության ոլորտում՝ որպես Հայաստանի զբոսաշրջության զարգացման հիմնադրամի գործադիր տնօրեն: ՀՀ զբոսաշրջության պետական կոմիտեի հետ քայլեր էինք նախաձեռնում՝ ուղղված հենց այս հարցի կարգավորմանը: Բայց, միաժամանակ, երբ արդեն հետաքրքրություն ենք ձևավորում դրսում, և մարդը որոշում է գնել տոմս ու գալ Հայաստան, պետք է մտածենք, որ իսկապես մեր տարածած տեղեկատվությունը համապատասխանի իրականությանը: Այսինքն՝զբասաշրջային վայրերը լինեն հարմարավետ, կատարելագործվեն ենթակառուցվածքները: Ի վերջո, օտարերկրացին մեր երկրում պետք է տեղեկատվական քաղց չունենա, ինքնուրույն կարողանա շրջել և տեսնել երկիրը. զբոսաշրջային արդյունքը պետք է լիարժեք լինի:

-Ի՞նչ կասեք մշակութային զբոսաշրջության մասին: Քիչ թե շատ՝ ունենք հեղինակավոր փառատոներ՝ ի մասնավորի՝ «Ոսկե ծիրանը», «Երևանյան հեռանկարները», Արամ Խաչատրյանի անվան փառատոնը…Այլ երկրներում միայն հայտնի մարդկանց ներկայությունը հազարավոր արվեստասերների հոսք է ապահովում:

-Մենք ունենք օրացուցային խնդիր, մինչև վերջ չենք տեղեկանում, թե երբ են լինելու համերգները, միջոցառումները, լինելու են, թե չեն լինելու: Մեծ ռիսկ է  զբոսաշրջային փաթեթի մեջ ընգրկել փառատոնը, իսկ հետո ինչ-ինչ պատճառներով դուրս թողնել:

-Ի՞նչն է  հարուցում օրացուցային խնդիր:

-Հիմնական պատճառը  ֆինանսական անորոշությունն է:

-Պատմամշակութային ժառանգությունը բավարար պայման չէ՞ զբոսաշրջության մեծ հոսք ապահովելու տեսանկյունից: Մեր պատմությունը, ճարտարապետությունը, մարդիկ, բնությունը, խոհանոցը բավական հետաքրքիր ու էկզոտիկ են:

-Մենք պետք է հասկանանք մի բան՝ միայն մշակութային կոթողը բավարար չէ այլևս՝ զոբսաշրջիկին տևապես զբաղեցնելու համար: Դրանց հարակից վայրերում պետք է հոգևոր  փորձ ձեռք բերելու միջոցառումներ լինեն,  որովհետև զբոսաշրջությունը լայն իմաստով մշակութաբանություն է և հոգևոր փորձ: Ամբողջ աշխարհը բռնել է տեղափոխման ճանապարհը, եթե կարելի է այդպես ասել: Մարդիկ թողնում են իրենց բնակավայրերը և շրջում աշխարհով մեկ, փնտրում նոր տպավորություններ, նոր երկխոսություններ, հաճախ գնում են մշտական բնակության այս կամ այն երկիր: Սա համընդհանուր պրոցես է, և պետք է մենք դրանից ճիշտ օգտվենք: Պետք է նաև միջոցառումներ իրականացվեն այնպիսի վայրերում, որոնք կարող են հետո վերածվել մշակութային միջավայրերի: Օրինակ՝ մենք ունենք բազմաթիվ լքված գործարաններ, որոնք կարող ենք  հետաքրքիր զբոսաշրջային և մշակութային միջավայրերի վերածվել: Եթե ճիշտ ներկայացնենք դրանք՝ որպես ներդրումային միջավայր նաև, ավելի լուրջ հաջողությունների կհասնենք: Ինչ վերաբերում է  նոր մշակութային զբոսաշրջային արդյունքեր ձևավորելուն,  որոշ տեղերում կա  ռաբիսացման վտանգ:  Մենք սկսում ենք միօրինակ լինել. մասնավորապես՝ ազգային խոհանոցը դառնում է երբեմն միօրինակ, շատ հաճախ գործ ենք ունենում էկլեկտիկ երևույթների հետ. ռուսական ինքնաեռը, վրացական խանչալը և հայական գորգը կարող են իրար հետ ցուցադրվել միևնույն տարածքում: Այսինքն՝ այստեղ նաև ճաշակի վերահսկման խնդիր կա: Պետք  է աշխատենք, որ երբ համայնքներում զբոսաշրջային միջավայր է ձևավորվում, դա լինի մտածված, ոչ թե  խառնափնթոր ու ապակողմոնորոշող:

Զրույցը՝ Արմինե Սարգսյանի