Օլգա Տոկարչուկը և Փիթեր Հենդկեն՝ Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ

Լեհ գրող Օլգա Տոկարչուկը և ավստրիացի գրող Փիթեր Հենդկեն արժանացան Նոբելյան մրցանակի՝ գրականության ոլորտում:

Տոկարչուկը նաև ակտիվիստ է: Նա համարվում է հասարակական ինտելեկտուալ, լեհական իշխանությունների քննադատ և մեծ երևակայության տեր մարդ: Իր վերջին հատկության համար էլ արժանացել է մրցանակի:

Տոկարչուկի գրքերը բեսթսելլերներ են Լեհաստանում: Իսկ 2018 թվականին վաճառքի ծավալներն ավելացան նաև Բրիտանիայում այն բանից հետո, երբ «Թռիչքները» նորավեպը արժանացավ Բուքերի միջազգային մրցանակի: 

Տոկարչուկը հավատում է, որ նովելները հաղորդակցման միջոցներ են տարբեր սահմանների, լեզուների և մշակույթների միջև: Իսկ Լեհաստանի մշակույթի նախարարը չէր կիսում գրողի այդ կարծիքը. նա չէր կարդացել Տոկարչուկի գրքերը՝ մեկնաբանելով. «Շատ գրքեր կարող են շատ ընթերցողների ձանձրալի թվալ կամ չհամապատասխանել նրանց ճաշակին»: Նոբելյան մրցանակից հետո նախարար Գլինսկին շնորհավորեց գրողին և խոստացավ կարդալ նրա գրքերը:

Դիտարկելով Հենդկեին՝ ասենք, որ նա քննադատության է արժանանում իր լեզվաբանական ճկուն և մարդկային փորձը բացահայտող աշխատանքների համար: ԱՄՆ-ում Կոսովոյի դեսպանը Հենդկեին մրցանակ տալու որոշումը համարում է սկանդալային և ամոթալի: 

«Ես չգիտեմ ճշմարտությունը: Բայց ես նայում եմ, լսում, զգում և հիշում»,- ասում է Հենդկեն: Քննադատությունների պատճառով նրան չի շնորհվել «Հենրիխ Հայնեի» մրցանակը: Իսկ 2014թ. «Իբսենի» միջազգային մրցանակից հետո Օսլոյում ցույցեր սկսվեցին: Հենդկեն հայտնի է իր Über die Dörfer («Զբոսանք գյուղերով») և Die Wiederholung («Կրկնություն») գործերով:

«Նրանք միմիյանցից տարբերվող գրողներ են: Բայց գրում են վիճարկվող տարածքների, տարբեր հիշողությունների, դրանք կրողների և, իհարկե, մարդու մասին, որն ուզում է պատմել պատմություններ»,- ասում է the Economist պարբերականի մշակութային հարցերով թղթակից Ֆիամետտա Ռոկոն: 

Նյութի աղբյուր՝ https://www.theguardian.com/books/2019/oct/10/nobel-prizes-in-literature-olga-tokarczuk-peter-handke-2019-2018

Անգլերենից փոխադրեց Դավիթ Մովսիսյանը