Ardi.am-ի հյուրը բանաստեղծուհի Վարդ Արծափէն է։ Զրույցի առանցքը բանաստեղծուհու «Լինել երեք հարությամբ» գիրքն է, պոեզիան, մեր օրերը։
— Պատերազմից առաջ ու հետո․․․ փոխվե՞լ է ասելիքը, տրամադրությունը, ռիթմը կյանքի, պոեզիայի։
— Անշուշտ, պատերազմը շատ բան փոխեց… դեռ երկար «կղողանջեն» վերքերը, բայց ոչ «զանգն է զուր»-ի նման. պիտի ամուր կանգնել սեփական հողին ու մեր շարունակական լինելիության մասնիկը մնալ, իսկ ասելիքս նույնն է` ՍԵՐԸ: Պատերազմից հետո ինձ համար վաղվա սպասում չկա, հիմա եմ ապրում` վիրակապելով օրս պոեզիայի հանգ ու ռիթմի կենարարությամբ:
— «Լինել երեք հարությամբ» գիրքը ինչո՞ւ, ինչպե՞ս և ե՞րբ ծնվեց։
— Ծնվեց, որովհետև արդեն չէր կարող չծնվել, ծնվեց, երբ «չապրումից չապրում երակներս հոգոց-հոգոց խորացել էին», երբ վախեցա, թե «հանկարծ վաղվա մեջ կթնդի ճախրս, ծածանումներս երկինք կհանեն, ու ինձ կմերժեմ ետ վերադարձում», ծնվեց նոր սկզբի համար, շարունակելու ինձ, ծնվեց իր ժամին, թեև բոլորը հավատացնում էին, որ ուշանում է…
— Բանաստեղծությունը մենախոսությո՞ւն է, աղո՞թք, թե՞ երկխոսություն, զրույց ընթերցողի հետ։
— Բանաստեղծությունը ես եմ` զրույց ինձ հետ, կյանքի հետ. «Երկինք քերող իմ ՊՈԵԶԻԱ, արդյոք պե՞տք էր, որ կողերս էլ դու քերծեիր, երբ որ հենց քո կողոսկրն եմ ես բացակա…»:
— Մայրաքաղաքում գրող- ընթերցող- հրատարակիչ կապը փորձ է արվում ամրացնել։ Ի՞նչ խնդիրներ կամ ձեռքբերումներ կան այդ առումով մարզերում։ Գիրքը ինչպե՞ս է հասնում ընթերցողին։ Գրող-ընթերցող հարաբերությունները կենդանի ու արդյունավետ դարձնելու ի՞նչ ձևաչափեր կան։
— Անկախ կրթական մակարդակից` բոլորը խոսում են լավ գրողի ու լավ գրքի մասին, բայց մոռանում են, որ լավ գրքին լավ ընթերցող է պետք, և բնավ զարմանալի չէ, երբ ասում եմ՝ խնդիրը լավ ընթերցող ունենալն է, որովհետև համատարած նվազել է ընթերցողի կրթական ճաշակը, ու ամենևին կապ չունի` մայրաքաղաքի, թե՞ մարզի: Այսօր մշակութային, մասնավորապես գրական միջավայրում այնպիսի խառնաշփոթ է տիրում, որ խզվել է գրող-ընթերցող կենդանի կապը: Լավ գրողը չի կարողանում գտնել իր ընթերցողին, լավ ընթերցողն էլ` իր գրողին: Այս խնդրի լուծումը, ըստ իս, պատեհապաշտ «գործունյա» անհատներով չէ, որ պիտի որոշվի, այլ համակարգված ու նպատակաուղղված գործողությունների արդյունքում` պետական մակարդակով: Իսկ մշակութային դաստիարակությունը թերևս պետք է սկսել մանկապարտեզից:
-«Լինել երեք հարությամբ»։ Խոսքը վերածննդի՞, ապրելո՞ւ, նորի՞ց ապրելու մասին է:
-Ոչ թե նորից ապրելու, այլ ապրածը շարունակելու… հարությունները կյանքի հանգրվաններում մտքիս, զգացողություններիս նոր թռիչքներն են, որ արտահայտվում են երազի, մենության և գենետիկայի տիրույթում:
— «Ամեն իրիկուն ՔՐԻՍՏՈՍ է անցնում ջրերիս վրայով»։ Հրաշքը մեր կողքով է անցնում, թե մեր կողքին, մեր մեջ։
— Հրաշքը մեկ անգամ է լինում, երբ ծնվում ես, որից հետո հրաշքը տևում է կյանքի ջրերին:
— «Միակն ես,
ում ամեն անգամ
առաջին անգամվա պես եմ ասում.
-Ես քեզ սիրում եմ, հայրենիք…»։
Այսօր արդեն հայրենիքը սիրելը քիչ է թվում։ Ի՞նչ մարտահրավերների առաջ ենք կանգնած մենք և մեր հայրենիքը։
— Կարծում եմ` ժամանակները կապ չունեն, հայ ծնվելն արդեն մարտահրավերի առաջ կանգնելն է, ուստի ուզում եմ կրկնել.
«Միակն ես,
ում ամեն անգամ
առաջին անգամվա պես եմ ասում.
-Ես քեզ սիրում եմ, հայրենիք…»։
…Կին եմ, մայր, և ցանկացած իրավիճակում ինձ համար սերը կա ու մնում է նվիրումը:
— Ծրագրերի մասին նոր գրքի, եթե կա արդեն ուրվագիծը։
— Ծրագիրս հոգուս ականջալուր ապրելն է, իսկ ապրել նշանակում է գրել, գրել` նշանակում է նոր գրքեր… Շուտով լույս կտեսնի հաջորդ գիրքս` արձակս…
— Եվ Ձեր ազգանվան մասին…
— Արծափէ-ն էությունս է, եսս Արծափ, իմ Արծափ գետի, գյուղի ու բարբառի նման` չխառնվող…
Զրուցեց Արմինե Սարգսյանը
No Comments