Նկարչի աշխարհը, ներսը և դուրսը

Աշխարհի մեջ աշխարհ: Ներկի հոտ, գույներ, գծեր, ավարտուն ու նոր ստեղծվող գործեր: Գեղանկարիչ Վահագն Իգիթյանի արվեստանոցում ենք:

-Որտե՞ղ ես ավելի շատ լինում՝ տա՞նը, թե՞ արվեստանոցում:
-Այստեղ, միանշանակ:
-Ինչ-որ բան փոխվել է կտավներումդ:
-Զգայական աշխարհը հասունացել է, մաքրվել:
-Նկարչին ծանոթանալու լավագույն միջոցը ցուցահանդե՞սն է:
-Ցուցահանդեսներով չեմ ներկայանում, չգիտեմ՝ ինչու: Անհատական ցուցահանդես գուցե անեմ, բայց՝ դրսում:
-Ինչո՞ւ, մեզ մոտ չե՞ն գալիս ցուցահանդեսներին:
-Գալիս են, նայում, ուրախանում, շնորհավորում: Բայց մեկ ամիս կորչելու է ժամանակիցս, եթե դրանով զբաղվեմ:
-Կարելի՞ է ասել, որ այցելուները հիմնականում այն մարդիկ են, որոնք առանց այն էլ ծանոթ են արվեստիդ:
-Չէ, շրջանակը մեծանում է:
-Նկարիչները (դու՝ նույնպես), իրենց աշխատանքները ներկայացնում են սոցցանցերում, հատկապես՝ ֆեյսբուքում: Թվային տիրույթը օգնո՞ւմ է արվեստագետին:
-Միանշանակ, օգնում է:
-Եթե թատրոնը տեսանկարում են, կենդանի շփումը բացառվում է: Նույնը նկարչության դեպքում չէ՞. քեզ կարող է թվալ, որ գիտես նկարչին, ծանոթ ես ձեռագրին,  բայց իրականում չես տեսել նրա աշխատանքները:
-Իհարկե, 30 տոկոսն են ստանում: Անգամ այդ դեպքում արժե ներկայանալ համացանցով:
-Ավելի շատ դրսո՞ւմ են հետաքրքրվում քո արվեստով, թե՞ ներսում:
-Մեծամասամբ՝ դրսում: Մեզ մոտ մի քիչ դժվար է… թանկ են իմ նկարները այստեղի համար:
-Ո՞վ է գնահատում նկարը:
-Ամեն նկարիչ ինքն է գնատում իր նկարը:
—Կարծում էի՝ արվեստաբաներն էլ դեր ունեն:
-Մեր ո՞ր արվեստաբանը պետք է գնահատի… իրենք գուցե կարծիք հայտնեն, բայց գնահատելը միմիայն իմ խնդիրն է:
-Արդի հայ նկարչության մասին ի՞նչ կասես: Ունե՞նք լավ նկարչություն, լավ նկարիչներ:
-Շատ լավ նկարիչներ ունենք, բայց այս ամենը 70-ականներին արվել է: Եթե մարդկանց մի մեծ շրջանակ տեղեկացված չէ, դեռ չի նշանակում, որ դա նոր արվեստ է: Այդքան ասում էին՝ 60-ականների առաջին քայլեր, 70-ականների նոր շունչ…  հիմա ինչ որ տեսնում ենք, հետընթաց է: Ոչ մի նոր բան չի արվում: Այն տարիների չգերազանցված նկարիչներից էր Դեղձ Աշոտը (Աշոտ Հովհաննիսյան): Կա՞ այսօր նման նկարիչ: Ես իրեն չեմ հասնի, հաստատ: Հարգանքս գոնե այդքանով կարող եմ արտահայտել: Եվրոպայում 70-ականներին արվածը հրամցնում են որպես արդի հայ արվեստ: Արվեստաբանություն են դասավանդում, արվեստաբանական թեզեր են գրում, բայց իրականում այդ գրքերը կային, հիմա հայերեն թարգմանած, մի քիչ փոփոխած՝ բերում հրամցնում են մեզ:
-Մեկ քայլ առաջի համար ի՞նչ է պետք:
-Աշխատել: Պետք չէ ի ցույց դնել հաջողութունը, որ կարծում ես, թե հաջողություն է: Խմբեր են պետք, որտեղ կհավաքվեն լավ նկարիչները, ու խումբը չպետք է ստեղծի «Արամե» պատկերասրահը կամ նկարիչների միությունը: Դա արվեստաբանի գործն է, ազատ ստեղծագործողի:
-Արվեստաբանները, ի դեպ, շատ են դժգոհում իրենց կարգավիճակից, ասում են՝ մենք  չեն վճարվում, ու ժամանակ, նյարդ չեն ուզում ծախսել հայ նկարիչների վրա:
-Թող թղթակցեն արտասահմանյան պարբերականներին ու վճարվեն: Ես համակերպվել եմ այն մտքի հետ, որ Հայաստանում նկար չեմ կարող վաճառել: Իրենք ինչո՞ւ չեն համակերպվում, որ Հայաստանում չեն վճարվելու: Ես, լավ թե վատ, անում եմ իմ գործը, իրենք ինչո՞ւ չեն անում: Չէի ուզենա Հենրիկ Իգիթյանի օրինակը բերել, բայց նա վճարվո՞ւմ էր, երբ հոդվածներ էր գրում Մինասի մասին:
-Մորեղբայրդ՝ Հենրիկ Իգիթյանը, ի՞նչ էր ասում քո նկարչության մասին:
-Վերջին անգամ, երբ տեսա նրան,  հիվանդանոցում էր. ասաց՝ նկարիր…
-Եթե հիմա տեսներ այս աշխատանքները…
-Կուրախանար:
-Իսկ քննադատությունից չե՞ս վախենում:
-Ես ուրախ կլինեի, եթե նա լիներ իմ քննադատը:

• 

-Գիտեմ, որ մոտ օրերս բիենալիի ես մասնակցելու:
-Չինաստանի նկարչական 8-րդ միջազգային բիենալին է: Առաջին անգամ հայտ եմ ներկայացրել՝ մասնակցելու դրսի ցուցահանդեսի: Ներկայանալու եմ «Իմիգրացիա» նկարով:
-Մասնակցության նպատակը:
-Հայաստանը ներկայացնելը:
-Ո՞վ է հոգում ծախսերը:
-Չինաստանը: Նկարչի ծախսերի մեջ մտնում է միայն ավիատոմսի արժեքը:
-Պե՞տք է պետական աջակցություն նկարիչներին:
-Լավ կլիներ, եթե լիներ:
-Իսկ  արվեստի  գործակալնե՞ր, որ կապահովեն նկարչի հայտնիությունը և այլն:
-Հայտնի դառնալը մեկ օրվա գործ է: Մեկ օրում քեզ կարող են դարձնել հայտնի, մեկ օրում՝ ոչ հայտնի: Դրա վրա կենտրոնանալն ինձ համար անհասկանալի է. նկարիչը պետք է իր գործն անի արվեստանոցում՝ դուռը փակ:
-Բիզնեսն ու արվեստը համընթա՞ց են:
-Չկա լավ արվեստ, որ չի վաճառվում: Օրինակ՝ ես Հովսեփ Փուշման եմ գնել ինձ համար (լիտոգրաֆիան. գումարս այդքան էր բավականացնում), որովհետև սիրում եմ այդ լույսը, օդը, ինձ համար նա լավ վարպետ է:
-Նկարից բխող էներգետիկան տիեզերքի՞ց է գալիս:
-Չգիտեմ, ինձ իրավունք չեմ վերապահում նման բաներ ասել:
-Բայց զգո՞ւմ ես՝ ոնց ես նկարում:
-Հենց  իրականությունից կտրվում ես, ստացվում է այն, ինչ ուզում ես:
-Երկա՞ր ես աշխատում:
-Պետք է ամեն օր աշխատես: Ցեմենտը ավազի հետ խառնելու պես աշխատանք է, եթե դու որպես աշխատանք չվերաբերվես, ինքը քեզ շատ արագ կկործանի:
-Կա՞ն նկարներ, որոնցից դժվարանում ես բաժանվել-վաճառել:
-Մի երկուսը կան, որ կուզեի մոտս լինեին:
—Ի՞նչ պետք է անել նկարչի համար:  
-Ներկայացնել, հանրահռչակել:
-Դրսո՞ւմ, թե՞ ներսում:
-Դրսում ու ներսում: Ներսում՝ առաջին հերթին: Մենք ունենք հնարավորություն՝ ներսում նույնպես դաշտը լավ վիճակի բերելու:
-Ի՞նչ  պետք է  անի ինքը՝ նկարիչը:
-Աշխատի: Աստծո տվածը չես խլի, տաղանդը կարևոր է,  բայց աշխատելը նույնպես առաջնային է:

Զրուցեց Արմինե Սարգսյանը