Ֆիլմ՝ կյանքի ու մահվան պայքարի մասին․ «9-րդ հարկ»

Մանեի (Մանե Բաղդասարյանի) հետ զրուցել ենք նրա նոր, դեռևս էկրան չբարձրացած «9-րդ հարկ» ֆիլմի մասին։ Մանեի նախորդ ֆիլմերը փառատոնային հարուստ կենսագրություն ունեն: Թե ինչ է խոստանում «9-րդ հարկը», փորձել ենք պարզել երիտասարդ ռեժիսորից։  

— Մանե՛, ինչու՞ որոշեցիր անդրադառնալ բժիշկներին։ Երկար մտածե՞լ ես թեմայի մասին, թե՞ ինքաբուխ որոշում էր։

— Ե՛վ ինքնաբուխ էր, և՛ մտածված: Աշխատանքային նպատակով մտնելով վիրահատարան և առաջին անգամ նկարահանելով վիրահատություն՝ ես հասկացա, որ պետք է շարունակեմ նկարահանումները և արձանագրեմ զգացածս։

— Համավարակն ու պատերազմը որևէ կապ ունե՞ն ընտրածդ թեմայի հետ. կամ գուցե փոխե՞լ են ընթացքը, լրացրե՞լ այն։

— Ոչ, կապ չունեն, սակայն գուցե ինչ-որ տեղ մթնոլորտում այն արտացոլվում է: Վավերագրական կինոն այդպիսին է, հատկապես, երբ նկարահանումներն արվել են մեր բոլորի համար բարդ իրավիճակներում:

 — Հանդիսատեսը տեսնելու է ավելի շատ բժիշկների՞, թե՞ հիվանդների պատմությունը։ Կյա՞նքը, թե՞ մահը։

— Մենք փորձել ենք հետևել երկուսին էլ: Այստեղ առավել շատ դիտարկվողը պահն է և կյանքը: Կարելի է ասել՝ Կյանքի և Մահվան հավերժական կռիվն է պատկերված:

— Հրաշքների, արտառոց երևույթների ականատես եղե՞լ ես։

— Այո՛, շատ անգամ: Հայաստանում մենք, իհարկե, ունենք բժիշկներ, որոնք կյանքեր են փրկում: Հիվանդներից շատերը, որ նկարահանվել են ֆիլմում, արդեն  լավ են և հաղթահարել են բարդագույն հիվանդությունները:  Դա արդեն հրաշք է: Ֆիլմում կա անդրադարձ բարդագույն վիրահատություններին։

— Ֆիլմը կառուցվել է մոնտաժային էքսպերիմենտների հիման վրա, գրեթե բացակայում է խոսքը։  Փելեշյանի օրինակի՞ն ես հետևել, թե՞ սյուժեն ու ասելիքն են թելադրում լռությունը։

— Իհարկե, շատ անգամ եմ ասել, որ Փելեշյանն իմ ուսուցիչն է, ոգեշնչման աղբյուրը, բայց ֆիլմի լռությունը միանշանակ չեմ կապում Փելեշյանի հետ։ Պարզապես այս ֆիլմը կարիք չունի բացատրությունների,  միջավայրն արդեն իսկ խոսուն է, որքան քիչ լինեն դիալոգները, այնքան ասելիքն արտահայտիչ կլինի։

— Ինքդ հավանո՞ւմ ես աշխատանքդ։

— Առհասարակ, ռեժիսորներին դուր է գալիս ֆիլմի ստեղծման ընթացքը, նաև՝ երբ ամեն ինչ ավարտված է։  Այդ էմոցիոնալ շղթայով դեռ քայլում եմ և, այո՛, ինձ դուր է գալիս այն, ինչ անում եմ։ Եթե իմ աշխատանքն ինձ դուր չգա, ուրիշ ոչ ոքի դուր չի գա:

 — Ինչո՞վ է տարբերվում «Իններորդ հարկը» քո նախորդ ֆիլմերից։ 

— Փորձում եմ չհամեմատել աշխատանքներս իրար հետ, որովհետև ամեն մեկը կյանքի մի փուլ է ինձ համար, սակայն ժանրային, տեխնիկական և բովանդակային տեսանկյունից դրանք ընդհանուր գիծ ունեն, այն է՝ աշխարհին նայել համամարդկային տեսանկյունից: Տարբերությունը միջավայրի, մթնոլորտի կառուցման մեջ է:

— Ե՞րբ է ցուցադրվելու։

— Մեկ- երկու ամսից պատրաստ կլինի էկրանին ներկայացվելու։ Եթե համավարակը չխանգարի, շուտով միասին կդիտենք ֆիլմը։

 — Երաժշտական ձևավորումը․․․

— Երաժշտական ձևավորումը արվել է՝ հիմք վերցնելով Կեսար Ֆրանկի ստեղծագործությունները:

— Ո՞վ է ֆիլմի պրոդյուսերը (ի վերջո, թիվ մեկ խնդիրներից է՝ ստեղծվածը հանրությանը հասցնելը)։ Փառատոնային կյանք նախատեսո՞ւմ եք։

— Ֆիլմի պրոդյուսերը Արարատ Գրիգորյանն է: Իհարկե, պատրաստվում ենք  տեղական ցուցադրություններից զատ, ֆիլմն ուղարկել նաև արտերկիր՝ կինոփառատոների կամ, այսպես ասեմ, կինոշրջագայությունների։

— Ինչո՞ւ «Իններորդ հարկ»։

— Բազմիմաստ է վերնագիրը։ Առաջինը՝ վիրահատարանը գտնվում է 9-րդ հարկում, և ամեն օր ֆիլմի հերոսները բարձրանում են 9-րդ հարկ: Երկրորդ իմաստը խորհրդանշական է՝ 9 թիվը միանշանակ կապվում է Աստվածայինի, վերածնվելու, ծնվելու հետ: Կա ևս մեկ ոգեշնչման աղբյուր՝ Այվազովսկու «9-րդ ալիք» կտավը, որն ինձ համար զուգորդվում է կյանքի ու մահվան պայքարի հետ, այն բանի հետ, թե ինչպես են մարդիկ պայքարում հիվանդությունների դեմ։

Զրուցեց Տաթև Խաչատրյանը