Հադրութեցի Ժասմինի երազանքն ու գրքերի աշխարհը

Տասնչորսամյա Ժասմին Հայրապետյանը երեք գրքի հեղինակ է։ Ժասմինը
ծնվել է Հադրութում։ Այնտեղ են մնացել նրա հայրական տունը, տատիկ-պապիկի գերեզմանները, մանկության այգին, խաղալիքներն ու հիշողությունները։
Ժասմին Հայրապետյանի «Սուպեր Նռանե» վիպակը բեսթսելեր է։  Ընթերցողները Հայաստանից են և Սփյուռքից։ Գրքի արևմտահայերեն տարբերակի շնորհանդեսը տեղի է ունեցել ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայում, այս պահին գիրքը թարգմանվում է նաև ռուսերեն։ Երևանի դպրոցներում ու գրադարաններում պարբերաբար կազմակերպվում են հանդիպումներ գրողի հետ։ Քննարկման առանցքը «Սուպեր Նռանե» գիրքն է։
«Նռանեն ինձ համար հայ աղջկա, հայ կնոջ հավաքական կերպարն է՝ հայրենասեր, ինքնավստահ, երազող, նպատակասլաց, սիրող, ներող ու քաջ։ Ես այդպիսին եմ տեսնում այն հայ աղջկան, որը տղամարդու հետ ուս-ուսի տված պաշտպանում է մեր երկիրը»,- ասում է Ժասմինը։
Մի քանի օր առաջ լույս է տեսել  սիրված այս պատմության երրորդ մասը։  Բնականաբար, պատումի հիմքում Արցախում ու Հայաստանում տիրող իրավիճակն է։ Այս անգամ էլ «Մութ ու չար ուժերը» մեծ ու հզոր հարձակում են գործել «Բարու և լույսի» աշխարհի վրա։ Նրանք իրենց ճանապարհին չեն խնայում ոչ ոքի ու ոչինչ. ավերում են քաղաքներն ու գյուղերը, սպանում ու գերեվարում են մարդկանց։ Նռանեն ու Գոդը կրկին պայքարի մեջ են, սակայն այս անգամ պայքարը շատ ավելի դաժան է, որովհետև «Բարու և լույսի աշխարհը» ներսից ճաք է տվել…
Խոսելով իր ծննդավայրի մասին՝ Ժասմինն ասում է. «Երբ իմացա, որ Հադրութն այլևս թշնամունն է, այդ պահին իմ մանկությունն ավարտվեց»։ Ժասմինը միայն մեկ երազանք ունի՝ բարբարոսներից ազատագրված տեսնել իր Հադրութը։
Հատկանշական է, որ նրա գրքի հերոսուհին չար ու մութ ուժերի դեմ պայքարում է հայկական սիմվոլներով՝ Ծիրանի կորիզ, «Նարեկ», Նռան հատիկներ, Արցախյան «Արծվագորգ», Մասիս սար, Արարտի վրայի Հակոբաց աղբյուրի ջուր, Հայկական արծիվ, դուդուկ և այլն։

Գիրքը առկա է գրախանութներում։ Մանրամասների համար կարող եք գրել հետևալ էջին։

Հատված «Սուպեր Նռանե» վիպակից

Հանկարծ պատուհանի ապակին ուժեղ շրխկոցով թափվեց գետնին և փշուր-փշուր եղավ։ Գոդն ու Նռանեն վեր թռան տեղերից: Պատուհանից ներս թափանցած սև ծուխը գորշ ամպի պես լցվեց նկուղը։
 -Սա ի՞նչ է,- Նռանեն վախեցած նայեց Գոդին։
Գոդը իրենով ծածկեց Նռանեին ու աչքերից կրակներ նետեց դեպի ամպը։
Ամպը որոտաց, ապա հուժկու ձեռքի տեսք ընդունեց և սեղմեց Գոդի կոկորդը։ Գոդը սկսեց շնչահեղձ լինել:
Նռանեն սառը օդ փչեց, սակայն ամպը մյուս ձեռքով բռնեց նաև Նռանեի կոկորդը։ Նռանեն ու Գոդը փորձում էին ազատվել, բայց չէր ստացվում։
Հանկարծ այդ զարհուրելի արարածը խոսեց․
-Եկել է ձեր ժողովրդի վերջը, դուք այլևս անզոր եք։ Այն, ինչ պլանավորված է, պետք է իրականություն դառնա։ «Չարի տիրապետությունը» հզոր է, քանզի բարին ներսից ճաք է տվել։ Եվ, ուրեմն, հեռու՛ քաշվեք մեր ճանապարհից ու չփորձե՛ք դիմադրել, այլապես կոչնչացնենք նաև ձեզ։
Գոդը կտրուկ շարժումով կարողացավ պոկվել ամպի ձեռքից։
-Բա՛ց թող աղջկան,- գոռաց Գոդը ամպային ձեռքի ուղղությամբ ՝ բերանից կրակ բաց թողնելով։
Ամպը, այրոց զգալով, բաց թողեց նաև Նռանեին ու փաթաթվեց նրանց շուրջը։
Գոդն ու Նռանեն սեղմվեցին իրար։
Ամպը նրանց պարուրեց իր մեջ ։
-Դու չես կարող, որովհետև չարը երբեք չի հաղթում, ու եթե հաղթում է, նշանակում է, որ դա դեռ հեքիաթի վերջը չէ,- ատամների արանքից նետեց Նռանեն,- մենք անպայման քեզ հաղթելու ելք կգտնենք. Այն հաստատ կա։ Ամպը հոխորտաց.
-Իհարկե , կա․դա հինգ կարևոր բան է, որոնք դուք կորցրել եք, որոնց մասին մոռացել եք և դրանով իսկ պակասեցրել ձեր դրականն ու բարին։ Կորցրել եք մեկընդմիշտ ու դժվար, թե գտնեք։
-Իսկ եթե գտնե՞նք,- խրոխտ հարցրեց Գոդը։ Ամպը գոռաց․ -Չե՜եք կարող. ես այն թաքցրել եմ չորս ձորից այն կողմ, երկու լեռ այս կողմ․․․ Ես այն թաքցրել եմ ձեզ համար ամենատաքուկ տեղում, որի մասին նույնպես մոռացել եք։ Ուստի հրամայում եմ՝ կորե՛ք իմ ճանապարհից։ Գոդն ու Նռանեն սարսափահար նայեցին իրար։ Ամպը կրկին որոտաց և դուրս սողաց այն պատուհանից, որտեղից ներս էր մտել։

****
-Հրաբու՜խ է,- գոռաց Գոդը։
-Օ՜, ոչ․․․
Նրանք փորձեցին առաջ շարժվել, սակայն կամրջի ձևը թույլ չէր տալիս արագ հաղթահարել այն։ Քայլելու համար նախատեսված տախտակներն իրարից կես մետր հեռավորության վրա էին։ Դրա հետ մեկտեղ կամուրջն անընդհատ ճոճվում էր՝ նրանց գցելով այս ու այն կողմ։
 Լավան գնալով ավելի ուժգնացավ։
-Գո՜դ,- կանչեց Նռանեն,- կրակը հիմա կհասնի մեզ, կամուրջը կայրվի ու մենք կհայտնվենք նրա ճիրաններում։
-Դու կարո՞ղ ես սառեցնել այն։
Նռանեն զննող հայացքով նայեց հրաբխի կողմը։
-Երբեք այսպիսի ուժեղ կրակ չեմ հանգցրել։ Չգիտեմ՝ կհերիքե՞ն ուժերս, թե՝ չէ։
-Դա քեզանից է կախված, Նռանե՛,- գոչեց Գոդը,- եթե հավատաս ուժերիդ՝ կհերիքեն։ Ձորից բարձրացող կրակից, հողի ընդերքից դուրս նետվող քարերից, վտանգավոր արտանետումներից նրանք գնալով թուլանում էին։ Երկուսի դեմքն էլ կարմրել էր, երկուսն էլ քրտնաշաղախ էին:
Նռանեն սառը օդ փչեց կրակի ուղղությամբ։ Լավայի մի ալիքը սառեց։
-Ապրե՜ս, քեզ մոտ կստացվի, Նռանե՛։
Կամուրջը սկսեց ավելի ուժգին ճոճվել։ Նռանեն քիչ մնաց ընկներ կամրջից, սակայն Գոդն արագ նետվեց նրա կողմն ու վերջին պահին բռնելով ձեռքից՝ կանխեց այդ վտանգը։
Նռանեն նորից սառը օդ փչեց կրակի ուղղությամբ, մի քանի ալիքներ ևս սառչեցին։
 Սակայն նույն պահին հողի ընդերքից լավան նոր ուժով ժայթքեց։
Նռանեն նորից փչեց։ Նրա ուժից կրակը տեղ-տեղ սառույցի վերածվեց, սակայն քիչ անց այդ սառույցը սկսեց հալչել ու կրակը կրկին մոլեգնեց։
-Գո՜դ, կներես, բայց իմ ուժը չի հերիքում, ես թուլանում եմ, ես ի զորու չեմ այս հրաբուխը մարելու։
-Ոչինչ։ Բռնվի՛ր ինձանից, քիչ մնաց, մենք հիմա կանցնենք կամուրջը։
Գոդը բռնեց Նռանեի ձեռքից ու խելագարի պես ցնցվող կամուրջով շարունակեց քայլել առաջ։ Պահը օրհասական էր. ամենուր կրակ էր, ծուխ, սարսափելի ձայներ։ Նրանք, իրար ձեռք բռնած, անցնում էին այդ դժոխքի միջով՝ հավատով, որ ուր որ է կհաղթահարեն, որ կանցնեն այն, որ նորից կցրվի խավարը։ Սակայն կրկին ուժեղ դղրդոց լսվեց, կրակի մի մեծ քուլա բարձրացավ դեպի նրանց կողմը և հրդեհեց կամրջի մի մասը։ Պարանից հյուսված կամուրջը կախվեց ներքև։
Գոդը, որքան ուժ ուներ, մի կողմ հրեց Նռանեին, սակայն ինքը հեռանալ չկարողացավ։
 -Գո՜ո՜դ, ո՜ոչ,- բացականչեց Նռանեն՝ բարձրաձայն արտասվելով։
 Գոդը մի ձեռքով կախվել էր պոկված կամրջից։ Նրա ոտքերի տակ իր երախն էր բացել հրաբուխը։ Նռանեն չոքեչոք, իրեն կամրջի վրա հազիվ պահելով, մոտեցավ Գոդին։
 -Գո՛դ, տու՛ր ինձ մյուս ձեռքդ։
Գոդը մեկնեց ձեռքը։ Նռանեն ճիգ էր գործադրում, որպեսզի Գոդին վերև բարձրացնի ։ Կրակն ամեն վայրկյան ավելի էր սաստկանում։ Հրաբխից դուրս ժայթքող քարերն անողոքաբար սկսեցին հարվածներ հասցնել նրանց՝ ստիպելով անասելի ցավ ու այրոց զգալ։ Նռանեն բարձրաձայն լալիս էր՝ ամուր բռնած Գոդի ձեռքը։
 -Խնդրում եմ, Գո՛դ, ուժերդ հավաքի՛ր, չհանձնվե՛ս։ Ամեն ինչ լավ կլինի։ Գոդը նայեց Նռանեին, և այս ողջ դժոխքի մեջ աղջիկը նրան հրեշտակ թվաց, ով փորձում էր հանել իրեն մահաբեր կրակներից։
-Գուցե իմ քավարանն եմ անցնում,- մի պահ մտածեց Գոդը։
Հանկարծ Նռանեն ճչած՝ նկատելով, թե ինչպես կրակի մի մեծ լեզվակ մոտեցավ այն մասին, որտեղից բռնվել էր Գոդը։
Նռանեն հասկացավ, որ մի քանի վայրկյան ևս՝ և նա մեկընդմիշտ կկորցներ Գոդին։ Հավաքեց ուժերը, նայեց Մասիսի կողմը․
-Աղաչու՜մ եմ, ու՛ժ տուր ինձ։ Ես ինձ հավատում եմ, դու էլ հավատա ինձ։
Կրակի լեզվակը վառեց Գոդի ձեռքը, Գոդը բաց թողեց պարանը։ Նույն պահին էլ Նռանեն հրաբխի ուղղությամբ սկսեց սառը օդ փչել ։ Նա և՛ փչում էր, և՛ տեսնում, թե ինչպես է Գոդը սլանում ներքև՝ դեպի հրե անդունդը։
Դրանք ցավի ու հերոսացման մի քանի րոպեներ էին, որ կարող էին դառնալ ճակատագրական։ Նռանեն զգաց, որ իր ներսում վառվող կրակն այդ պահին ավելի որժեղ է , քան այն, որն իր երախն էր բացել, զգաց, որ իր ուժերն ավելացել են, որ հանուն Գոդի ինքը պատրաստ է անգամ մահանալու։ Նա անդադար սառը օդ էր փչում, և այս ողջ ժամանակահատվածում առաջին անգամ դա միայն սովորական օդ չէր, այլ սառը, ջրառատ ցնցուղ, որը, խառնվելով օդի շերտերին, վերածվեց ձյունամրրկի։
Եվս մի քանի վայրկյան ու․․․
Նռանեն թուլացած ընկավ այրվող կամրջից մնացած հատվածին, ամուր փակեց աչքերը։ Նա վախենում էր բացել դրանք ու նայել ներքև։ Այս կամուրջն իր կյանքը բաժանեց երկու մասի․ինքն այլևս ոչ մի տեղ չի գնա այստեղից, չի բացի աչքերը, չի նայի ներքև: Ձորն իր կրակե երախի մեջ առավ Գոդին, իր Գոդին՝ իր ընկերոջն ու սիրելիին, իր հարազատին․․․