Ներկայացնում ենք հատված Հասմիկ Կարապետյանի «Ծովահենը» վիպակից (լույս է ընծայել «Երևանյան Էսքիզ» հրատարակչությունը):
Վիպակը թրիլեր է: Սյուժեում պատմվում է Էնջլ մականվամբ աղջկա արկածների մասին, որտեղ ծանոթանում ենք նրա խաղաղ նավավարից՝ կողոպտող ծովահենի փոխակերպման, դավաճանությունը՝ չներող ու սեփական նավը փնտրող տեսակի հետ: Վիպակում շոշափվում է ընկճման պատճառով՝ նավավարից ծովահեն դառնալու խնդրի մասին: Վիպակում խոսվում է ծովահեն չդառնալու մասին:
****
Էպիլոգ կամ նամակ ծովահենի մասին
«Մենք բոլորս էլ ծովահեններ ենք, որոնք մտածում են կողոպուտ կատարելու մասին, սակայն հոգու խորքում գիտակցում են, որ երբեք չեն կարող ունենալ սեփական նավը, այն նավը, որին արժանանալու իրավունքը ձեռք են բերում սեփական ջանքերի շնորհիվ:
Նկատե՞լ ես, որ ծովահենները միշտ տխուր են, ագրեսիվ ու դյուրագրգիռ, և ամենակարևորը՝ երբեք չեն դադարում հավատալ, որ կգա մի պահ, երբ կկանգնեն սեփական նավի ղեկի դիմաց ու ամբողջ ուժով կբղավեն, որ նավն իրենց սեփականությունն է և միայն իրենց է պատկանելու: Բայց ես էլ, դու էլ ու, վստահ եմ, այդ ծովահենն էլ շատ լավ գիտակցում ենք, որ ծովահեն լինելու առանձնահատկությունը ոչ թե սեփական նավ կառուցելն է, այլ ուրիշների նավերը կողոպտելը: Կողոպուտ՝ ահա ծովահենի
առաջին նպատակը: Բայց կա ևս մի նրբություն, որը սեփական սկզբունքների մեջ կաղապարված հասարակ մարդը չի կարող հասկանալ. դա սեփական մեղքը զգալու գիտակցությունն է: Ծովահենը, ինչպես մարդասպանը, ինչպես որսորդը, ինչպես նաև ես, հոգու խորքում լաց է լինում սեփական կախվածությունից՝ դատապարտելի արարքից ազատվել չկարողանալու գիտակցումից: Ծովահենը կողոպտում է, բայց միաժամանակ լաց է լինում, որ հոգնել է կողոպտելուց: Մարդասպանը սպանում է՝ միաժամանակ նստելով զոհի կողքին ու վախենալով, որ կարող է մեռնել այնպես, ինչպես հենց նոր մեռավ իր զոհը՝ խնդրելով չսպանել իրեն: Որսորդը կրակում է եղնիկի վրա ու լաց լինում՝ գրկելով նրա գլուխը, հասկանալով, որ չի կարող այդ գեղեցիկ գլուխը խրտվիլակի վերածել ու կախել պատից, որ չի կարող պարծենալ իր երեխաների մոտ՝ ասելով, որ հմուտ որսորդ է: Ո՛չ, նա հասկանում է, որ ընդամենը մեղք է գործել, հասկանում է, որ վայրի կենդանուց ավելի դաժան է գտնվել:
Ծովահեն լինելը դժվար է: Դու ծովահեն դարձար՝ հասկանալով, որ չէիր ուզի ծովահեն լինել: Ծովահենը հրաժարվում է ընտանիքից, սիրուց, ջերմությունից, հողը ոտքերի տակ զգալու հույսից, ինչպես դու հրաժարվեցիր քո մորից, մանկության տնից, սեփական երազանքներից ու դուրս եկար բաց ծով՝ ինձ վերցնելով քեզ
օգնական: Երբ հրաժարվեցիր, դու հենց այդ ժամանակ դարձար ծովահեն, բայց չէիր հասկանում, որ վաղ թե ուշ վերադառնալու ես այն ամենին, ինչից հրաժարվել ես:
Ես ավարտում եմ ու միայն մի բան կասեմ. երբե՛ք չփորձես սպանել այն, ինչն արմատացած է քո մեջ, ինչը դու փայփայել ես՝ հասկանալով, որ իմաստավորված երջանկություն ձեռք բերելու համար պետք է հրաժարվես կախվածությունից ու երջանկության ամեն մասնիկի համար պետք է պայքարես արյան գնով: Ցավալի է, երբ այդ արյունը ոչ թե քոնն է, այլ նրանը, ով բացակայում է, ով արդեն ֆիզիկապես կողքիդ չէ, անցել է հիշվողների շարքը:
Չեմ ուզում քեզ շուտ տեսնել վերևում, ապրի՛ր, ինչքան խելքիդ կփչի: Լա՜վ մնա:
Քո հավերժ օգնական՝ Սկորսեզե»:
No Comments