Ներշնչանքի գույներ. Միսակ Հարթենյան

Ardi.am-ը զրուցել է գեղանկարիչ Միսակ Հարթենյանի հետ:

-Միսա՛կ, չնայած երիտասարդ տարիքին՝ բազմաթիվ անհատական ցուցահանդեսներ եք ունեցել: Ի՞նչ են տալիս ցուցահանդեսները Ձեզ, նկարչին՝ առհասարակ:

-Ճիշտ եք նկատել: Ես արդեն 14-15 անհատական ցուցահանդեսներ եմ ունեցել: Մասնակցել եմ նաև խմբակային ցուցահանդեսների՝ թե՛ Հայաստանում, թե՛ արտերկրում: Ցանկություն կա ապագայում նաև արտերկրում ներկայանալ անհատական ցուցահանդեսով: Առհասարակ, նկարչի համար ցուցահանդեսը, առավել ևս՝ անհատական ցուցահանդեսը, կարծում եմ, շատ կարևոր է: Դա հնարավորություն է ստեղծում, որ դու քո աշխատանքները դիտես կողք կողքի կախված մեկ ցուցասրահում, որ համեմատես, տեսնես այն ստեղծագործական ընթացքը, որն ունեցել ես: Սովորաբար արվեստանոցում նկարելիս, աշխատանքներ ստեղծելիս ինչ-որ մի պահի ես հասնում, երբ ցանկանում ես ցուցադրվել: Համենայնդեպս, իմ դեպքում այդպես է: Երբ հավաքված են լինում որոշ քանակի աշխատանքներ, ցանկություն եմ ունենում ներկայանալ դրանցով հանրությանը, լսել մարդկանց կարծիքները, խորհուրդները, նկարիչների վերաբերմունքն իմանալ: Այդ ամենը հետագայում օգնում են ստեղծագործելիս ու քո առջև նոր հորիզոններ են բացում: Դա նաև իմ անձնական ընկալումների համար է անհրաժեշտ. ես էլ կարիք ունեմ իմ աշխատանքները տեսնել ցուցասրահում, նայել դրանց կողքից:

-Այսինքն, երբ դրանք կախված են ցուցասրահում, Դուք օտարվում եք Ձեր անձից և վերածվում դիտողի՞, նայում այդ ստեղծագործողներին ո՞չ իբրև հեղինակ:

-Այո՛: Երբ նկարն արվեստանոցում է, լրիվ այլ է իմ վերաբերմունքը: Արվեստանոցային միջավայրում ես այլ կերպ եմ ընկալում իմ գործերը: Ցուցասրահում՝ մեծ տարածության մեջ, դրանք փոխվում են՝ թե՛ ծավալային իմաստով, թե՛ բովանդակային: Արվեստանոցում աշխատանքը միշտ ավելի մեծ է թվում: Ցուցասրահում այն իրական չափերի մեջ ես տեսնում և կարողանում ես զգալ, թե որ աշխատանքն է առավել հաջողված, որը՝ պակաս:

-Մի հարցազրույցում ասել եք, որ արվեստը պետք է դրական մտքեր ու լիցքեր փոխանցի դիտողին: Իսկ եթե ժամանակները տագնապալի են, ինչպես մեր ապրած այս ժամանակը, նկարիչը կարողանո՞ւմ է այնպիսի գործեր ստեղծել, որ դրանք փոխանցեն դրական մտքեր, դրական լիցքեր:

-Համաձայն եմ: Երբ վիճակը բարդ է լինում, նկարիչը, որ իր ժամանակի կրողն է, ինչպես ես, դժվարանում է դրական թեմաներ գտնել: Այո՛, ես ասել եմ հարցազրույցում, որ նկարիչը պիտի դրական մտքեր և լիցքեր փոխանցի: Նկարիչը պետք է կարողանա ցույց տալ բարին, ցույց տալ լուսավոր կետեր: Արվեստում պետք է ցույց տալ դրականը: Կարծեմ Վիլյամ Սարոյանն է ասել, որ այնքան բացասական բան կա մեր կյանքում, որ պետք է լինի ինչ-որ մի տարածք, որտեղ մարդը կկարողանա տեսնել բարին: Նկարչությունն էլ կարող է դառնալ այդպիսի տարածություն: Նկարներում դու կարծես ստեղծում ես ալտերնատիվ իրականություն, և այդ իրականությունը կարող է լինել թե՛ բարի, թե՛ չար: Իհարկե, կան այնպիսի արվեստագետներ, որոնք նաև չարն են ցույց տալիս: Բացասականն էլ կա նրանց արվեստում, և դա նույնպես արվեստ է, ես չեմ մերժում նման արվեստի գոյությունը: Բայց ինքս կոնկրետ փորձում եմ հնարավորինս ցույց տալ դրականը: Ես իմ աշխատանքներում անդրադառնում եմ տարբեր թեմաների,այդ թվում՝ իրենց մեջ բացասական երևույթներ պարունակող թեմաների: Բայց աշխատում եմ, որ լուսավորն ու դրականն անպայման լինեն իմ գործերում:

-Այո՛, Ձեր աշխատանքները նայելիս ես նկատեցի, որ թեմաները բազմազան են (Արքայազն, Բզեզ, Ֆիգուր, Մեր քաղաքը, Երաժիշտը, այլք), բայց կա գունային կայուն-անփոփոխ մի շերտ, որ վառվռուն է, լուսավոր՝ անկախ նկարի բովանդակությունից: Յուրաքանչյուր նկարի համար Դուք պահի, ներշնչանքի թելադրանքո՞վ եք ընտրում գույները, թե՞ իսկապես կա գունային մի որոշակի գամմա, զատորոշված երանգաշերտ, որը Ձերն է և Ձեր ստեղծագործությունների համար է սահմանված:

-Միտումնավոր չեմ ընտրում գույները: Փորձում եմ անկեղծ ստեղծագործել, անել այն, ինչ այդ պահին զգում եմ: Եվ երևի, կամա-ակամա, իմ աշխատանքները ստացվում են գունեղ: Արդեն նշեցի, որ ցուցասրահում աշխատանքներս դիտում եմ կողքից: Եվ այդ ժամանակ նկատում եմ, որ դրանցում մի ընդհանուր գիծ կա: Յուրաքանչյուր նկար նկարելիս չես ֆիքսում կարծես, թե տվյալ պահին ինչ գունապնակով ես աշխատում, չես գիտակցում, որ գույները նույն գունապնակից են ընտրված, որ կոլորիտը գուցե կրկնվում է: Այնպես որ, ես նկարելիս եմ որոշում ամեն բան, փորձում եմ անմիջականորեն ներկայացնել թեման: Բայց և լինում են դեպքեր, երբ կոնկրետ գունային գամմայի մեջ եմ աշխատում: Ես իմ առջև խնդիր եմ դնում ստեղծագործությունը լուծել այս կամ այն կոլորիտի մեջ, բայց դա լինում է երբեմն: Նաև նպատակս այն է, որ իմ գունապնակը հարստանա նոր գույներով:

-Դուք նկարչի որդի եք: Ձեր հայրը գեղանկարիչ Սամվել Հարթենյանն է, որ շատ երիտասարդ է մահացել: Ի՞նչ կպատմեք նրա մասին:

-Հայրս մահացել է 2017 թվականին: Նա ավարտել է Փանոս Թերլեմեզյանի անվան ուսումնարանի քանդակի բաժինը: Կյանքի ընթացքում հայրս ստեղծել է շատ քանդակներ ու նկարներ, ունեցել անհատական ցուցահանդեսներ: 2016 թվականին Նկարիչների միությունում տեղի ունեցավ մեր համատեղ ցուցահանդեսը, որը նվիրված էր հայրիկիս 50-ամյակին: Նույն թվականին տպագրվեց մեր աշխատանքների պատկերագիրքը: Հայրս նախընտրում էր նկարել ջրաներկով: Նա բնանկարիչ էր և նկարում էր հիմնականում ծաղկային կոմպոզիցիաներ: Հորս աշխատանքները գունային իմաստով ավելի մոնոխրոն են, քանզի սիրում էր մեղմ երանգների մեջ աշխատել և ուներ պաստելային գունապնակ:

-Ստեղծագործական ոճը ժառանգական հետք ենթադրո՞ւմ է առհասարակ և կոնկրետ Ձեր դեպքում:

-Իմ դեպքում այդ ժառանգական հետքը չկա: Կարծում եմ՝ իմ ու հորս աշխատանքներն այնքան էլ նման չեն իրար:

-Ի՞նչ կցանկանայիք ասել մեր ընթերցողներին:

-Կցանկանայի մաղթանքս փոխանցել. թող մեր երկրում խաղաղություն հաստատվի: Դա շատ կարևոր է բոլորիս համար:

-Դա բոլորիս բաղձանքն է, ավա՜ղ, դեռևս չիրականացող:

-Թող ամեն ինչ լավ լինի մեր երկում, և հայ ժողովուրդը կարողանա այս իրավիճակից դուրս գալ ու հասնել նորանոր բարձունքների: Սա է ինձ համար ամենակարևորը:

Զրույցը՝ Կարինե Ռաֆայելյանի  
Միսակ Հարթենյանի նկարների շարքը՝ այստեղ