Բաքոսի վերածնունդը կամ (պատմություն փակագծերի մեջ)

«Ջոդրել Բանկ» աստղադիտարանի աստղաֆիզիկոսները մեր համաստեղության W3OH հատվածում հայտնաբերել են չորս հարյուր վաթսուներեք միլիարդ կիլոմետր ձգվածություն ունեցող մեթիլ սպիրտի ամպ։ Գիտնականները պնդում են, որ նման ամպեր են լինում համաստեղությունների այն հատվածներում, որտեղ նոր աստղեր են ծնվում»։

Երեք ժամ անընդմեջ նստել-խմելուց շարժունակությունը կորցրած, աշխարհի տարբեր ծեգերից միայն այդ օրը, միայն այդ մառանում շամպայն ըմպելու համար ժամանած վեց դիվափայլ սեղանակիցների հյուրընկալը կենդանացող քարարձանի պես վեր կացավ տեղից․ շրջանցելով վաճառասեղանը՝ հետնադռնով մտավ քարանձավ-մառան ու մի քանի րոպե անց վերադարձավ գլանաձև, սևադափայլ-արծաթե հնամենի տուփով։ Ցուցադրաբա՛ր հանեց յոթերորդ տասնյակը լրացնող, իրապես զմրուխտափոր, անպիտակ, շամպայն գինուն բնորոշ ձև ունեցող շիշը։ Հոտնկայս թուլացրեց ոսկյա խցանալարն ու հանեց այն իրեն պարուրող ոսկեթերթի հետ միասին, ապա հայտնություն արած մարդու հայացքը սևեռեց սնկի պես շշի բերանին բազմած ածխասև խցանի սպիտակ, սմբակի հետք հիշեցնող կնիքին։ Ի ցույց  մյուսներին՝ շիշն առանց խցանը հանելո՛ւ դրեց սեղանի կենտրոնում, կարծես գահ դներ արքայի գլխին։ Հայացքը դրանից չկտրելով, իր կյանքի վերջին պահը զգացող-վայելող զառամյալ ծերունու դանդաղկոտությամբ բազմեց ու ամբողջ մեջքով հենվեց, կարծես ողնաշարով ապավինեց բազկաթոռին ու կրկին արձանացավ։ Անբնական լռություն տիրեց, խլության լռություն։

Պիտակ չունեցող, թանկարժեք շշի սմբակակնիք խցանի ինքնուրույն, դանդաղ-դժվարընկալելի, բայց և հանդարտ հոգևարք ապրող մարդու պես բոլորի ուշադրությունն իրեն գամող շարժումը դահլիճին կենդանություն տվող միակ բանն էր։ Նույնիսկ անիմաստորեն մխող սիգարի ծուխն առաստաղից կախված պոլիէթիլենի մի կտորի էր նման։ Թվում էր, թե տիեզերքի ավելի քան տասներեք միլիարդ տարվա ամենակալ շարժումը կանգ է առել, ու հիմա ամեն ինչ պիտի հետ ընթանա, սակայն իրականում ողջ գոյավորում միայն մեկի՝ միայն քո համար էր պահն իրապե՛ս ճակատագրական…

Այդ գինետունը նախընտրել էիր ուսանողական տարիներին, երբ կյանքդ դիմացդ էր, ու ապագադ՝ անորոշ։ Բարձունքի բազալտե ժայռաշերտի մեջ փորված-մխրճված, թեև կենտրոնում, բայց աննկատ, դուրս էր քաղաքից, դրա հոգնեցնող աղմուկից ու նախագծված ունայնությունից. այլ  տարածություն էր, որի դուռը պատից քիչ էր տարբերվում, ու չուներ ոչ մի պատուհան։ Այդ ձեռակերտ քարանձավ-գինետան միակ ու կիսագնդաձև, ծխապատ, անտաշ-սև տուֆե քարերով սալապատված դահլիճն օգնում էր և՛ քեզ, և՛ ուրիշներին թաքնվել կեղծարժեք իրականության հրամայականներից։ Օգնում էր մոռանալ պարտադրված լոզունգներն ու գաղափարաբարոյական արգելքները, մերկացնում-անկեղծացնում ու ազատություն էր պարգևում մտքի ու հոգու թռիչքներին։ Իսկ էժանագին, բայց արբեցնող գինուց կամ մի քանի բաժակ շամպայնից հետո, որն այն՝ հակաարիստոկրատական ժամանակաշրջանում ընդամենը գինու մի տեսակ էր, հոգին էր դառնում և՛ մարմնի, և՛ գլխի, և՛ լեզվի տերը։

 Ծխում էին համարյա բոլորը, ծխում էին՝ ծխելու, մյուսներից հետ չմնալու համար։ Նույնիսկ չծխողներն էին թոքերից ծխի հետ միասին, հոգոցով միանում իրենց հոգեբեռը դուրս հանող ու պատերին հանձնողներին, ինչից էլ պատերը, երեսապատած սև տուֆը խեժի խունացած փայլ էր ձեռք բերել, մի տեսակ… ծեր ու իմաստուն, նույնիսկ մահվան մասին անապացուցելի գաղտնիքներ թաքցնող շամանի դիմամաշկի խունացած փայլ։

Կամարակապ, երկու մարդաբոյ փայտյա-քանդակազարդ դռան նախնական գույնն էլ էր անհայտ վերջին տարիների այցելուներին, թեև դրա ամբողջ բարձրությամբ հստակորեն երևում էին բազմաբազում մրգերի, իսկ ամենից շատ՝ խաղողի հասուն ողկույզների խռնումները՝ ոչ այն է ջրի, ոչ այն է գինու, իսկ գուցե՝ գինի դարձած ջրի կարասների շուրջը։ Հիսունականներին աքսորից վերադարձած, այլևս միայն փայտի հետ զրուցող ու արդեն վաղուց հանգուցյալ գինեսեր վարպետի այդ վերջին գործն ինչ-որ կերպ ազնվացնում-ազնվականացնում էր անիմաստ հարբեցողության ու դրա սպասարկման անընդհատ գործընթացը։ Իսկ դու դրան նայում էիր ինչպես պապերիդ շիրմաքարին ու երբեմն էլ չէիր հասկանում, թե դրա որ կողմում ես ինքդ, որ կողմում՝ կենդանի՛ աշխարհը։

Իրար հետևից բացվող-պարպվող շամպայնի ու գինու շշերի ձևի մեջ ինչ-որ թռիչքի կանխատեսում կար կամ հիշողություն, բայց չկար ոչ մի գրամ մխիթարություն։ Առաստաղից թելերի պես կախված թույլ ու դեղին լույսի ճառագայթների մեջ էլ մխիթարություն չկար։ Կիսալույսից աղավաղված դեմքերին էլ՝ մխիթարության ոչ մի նշույլ առ այն, որ ստիպված են ապրել. ավելի ստույգ՝ գոյատևել կյանքի կողքին, դրա հորձանքից դուրս։ Ու միայն այս գնդաձև գինետանն էր, որ ճշմարտությունն ակնհայտ էր, իսկ խնդրի լուծումը՝ պարզ՝ հարբեցողություն-մոռացում, քանի որ տարածության մեջ լինելով հանդերձ՝ դուրս էր կյանքի հորձանքից։

 Այստեղ գալիս էին նաև իրենց պարտադրված կյանքից ա՛յլ մի կյանքով գոնե մի քանի ժամ ապրելու համար՝ փորձելով իրականից դուրս իրականություն նյութականացնել՝ չեղած բաների մասին հիշողություններ, չիրագործված կրքեր, չիրականացված արարքներ, չծնված մտքեր… և դու էիր այդ ամենի դարանակալ-տիրակալը, գոյության իրավունք տվողը, կամ մի բառով՝ անէացնողը, դու էիր ցանկացած, թեկուզ ամենաանհեթեթ երևակայության մեջ կենդանի շունչ փչողը, ու եթե զրուցակիցդ հարբում, կորցնում էր իրեն՝ այդ շունչը հետ քաշողը։

 Ոչ ոք երբևէ չէր հաշվել, թե քանի մարդ էր մտել գինետուն, ու քանիսն էին դուրս եկել. միայն դու գիտեիր, որ դուրս եկողներն ավելի շատ էին ու ավելին էին, քան մտածները։ Կարծես բազմացնում էիր մարդկանց, որոնց նմանակները կարող էին այլ՝ սթափ ու զգուշավոր կյանքով ապրել, մոռանալ այդ գինետան ճանապարհը, իսկ իրենք ամեն օր գալիս էին՝ քեզ հետ գոնե մի գավաթ գինի կամ, եթե տոնելու առիթ կար, մի շիշ շամպայն խմելու։ Տարիների ընթացքում այդ մարմնեղեն ուրվականները բյուրապատկվում էին, որպեսզի հետո՝ մի անիրական օր, կազմեին քո ուղեկիցների, արբանյակների, ոգիների բանակները, բայց այդ մասին այն ժամանակ նույնիսկ դու չգիտեիր, կամ լռում-անտեսում էիր…

Դեռ երբ չէիր էլ գնել գինետունը, սպասարկողների համար այցելո՛ւ չէիր, այլ «բնի՛կ». նրանցից շատ էիր լինում այդ պատերում ու երբեք չէիր խնայում հավելավճարը, որն ամեն մեկին առնվազն մի աշխատավարձ էր հավելում։ Նույնիսկ եթե սպասվածից շատ հյուրերի պատճառով գրպանիդ գումարը հերիքած չէր լինում, հաջորդ օրը կրկնակին էիր տալիս։

Երբևէ բողոքի կամ դժգոհության առիթ չէիր տվել, միայն խմում էիր ու խմեցնում՝ միշտ, գոնե արտաքնապես`լավ տրամադրությամբ։ Մի քիչ ծուռ ժպիտով ու սրտալից բարեհամբույրությամբ հաճելի զրուցակից էիր, քանի որ սիրում էիր լսել։ Անկեղծացնել ու լսել, որպես հավաստի ընդունելով հավասարապես և՛ խոստովանությունները, և՛ ստերը, որոնք ամեն ոգելիցի ուղեկիցն են։ Նրանց բոլորի համար էլ կգտնեիր և՛ ժամանակ, և՛, անհրաժեշտության դեպքում, միջոցներ։ Չէիր շռայլում, չէիր ցուցադրում, բայցև գրպանինդ ծախսելու ոչ մի առիթ էլ բաց չէիր թողնում։ Սիրում էիր բոլոր նրանց, ովքեր գինի էին սիրում, հարգում էիր այնքան, որքան կարողանում էին խմել առանց իրենց կորցնելու, ընկերանում էիր այնպես, ինչպես մարդն է ընկերանում բաժակի հետ․ հենց ջարդվի՝ ուրիշը կվերցնի։

 Առանձնապես այդպե՛ս էիր վարվում կանանց հետ, ու չէիր ափսոսում նուրբ գավաթները, որոնք մյուսներից ավելի հեշտ ու հաճախ էին փշուր-փշուր լինում։ Դու գիտեիր, որ հանկարծակի բռնկված զգացումը հարատև չի լինում, ու հմտորեն գործդ վերջացնում էիր՝ դեռ շշի կեսին էլ չհասած, առանց տեղիցդ վեր կենալու, առանց մատով անգամ դիպչելու…

 Նախ, աչքերից ներս խցկվելով՝ կարդում էիր ամենամոռացված գաղտնիքներն անգամ։  Ապա ստիպում էիր, առա՛նց չնչին իսկ բռնության էիր ստիպում պատմել-վերապրել դրանք, եթե նույնիսկ միայն երևակայությա՛ն ծնունդ էլ լինեին։ Այդ ընթացքում անպաշտպան կնոջն օգնում էիր մտովի մերկանալ, մանրակրկիտ ու դանդաղ ուսումնասիրում-շոյում էիր հոգեմարմնի ամեն մի ծալքն ու մանրուքը. ճանաչում էիր, ինչպես միայն իրենք իրենց գիտեին ինքնաշոյանքի շնորհիվ։ Ազատելով բարդույթներից՝ սկսում էիր շոյել ու գուրգուրել հայացքիցդ ներս գտնվողի ձեռքերով ու հենց նրա մարմնով էլ տիրանում էիր՝ ոչ միայն վայելելով, այլև գերագույն հաճույք պատճառելով արթմնի երազախաբությամբ։ Այդ բոլոր կանայք… միայն իրենք էին վստահ, որ կենակցել են հետդ, ոմանք նույնիսկ կարծում էին, որ հղիացել ու ծնել են հենց քեզնի՛ց։ Իսկ այդ պահից ի վեր դա իրենց ամենաթաքուն գաղտնիքն էր, ամենաանհավանական արկածը, որից հետո սպասվելիք կյանքն այնքան անհետաքրքիր էր, որ կարելի էր և ամուսնանալ առաջին իսկ առաջարկ անողի հետ։

 Բազմաթիվ էին նրանք ու բազմազան, գեղեցիկ ու տգեղ, հրաշալի ու այլանդակ, սրբակենցաղ ու փողոցային․ դու խտրականություն չէիր դնում քո կարիքն ունեցողների մեջ. միևնույն է, այն, ինչ դու էիր անում, բոլորի համար էլ առաջին անգամն էր։ Առանց մեկմեկու որևէ բան պատմելու մղում էին իրար դեպի քո սեղանը, քո գիրկը, ուր հաճույքների գաղտնաշատ անտառ էր պատկերվում նրանց երևակայության մեջ, բնության խորհրդավոր տաճար, ուր ամեն մեկը միայն մե՛կ անգամ էր կարող մտնել ու առանց հոգին կորցնելու՝ դուրս գալ։

 Չգտնվեց, տարիների ընթացքում այդպես էլ չգտնվեց այն մեկը, այն թաքուն աստվածուհին, որ պիտի փորձեր նվաճել, իրենը դարձնել տաճարն էլ, տաճարի տիրոջն էլ. որն ինքը պիտի մերկացներ քեզ ու տիրանար-նվիրվեր, կարողանար դուրս քաշել առասպելականից ու սովորական կյանք նետեր քեզ, սպաներ ու վերածներ որպես հասարակ մարդ-մահկանացու, դադարեցներ քո ինքնաբազմացումը, քո անմարդկային աճը, որ մի օր պիտի պայթյուն դառնար, ժամանակներն իրար խառնող արհավիրք ու անհամար կյանքերի խենթություն։

Գուցե մի քիչ ավելին ասացի, քան կա իրականում, գուցե կորցրի չափի զգացումս, գուցե գերագնահատեցի եղածը, ձևափոխեցի, այլանդակեցի, այլակերպեցի, բայց… միայն աչքերովս տեսածս ասացի։   

Գինետան աշխատողները գիտեին, որ բոլոր պապերդ՝ ավելի քան յոթ սերունդ, գինեգործ են եղել, ամեն մեկն իր վաճառած գինին պուլիկներով ոսկու էր վերածել, ու այդ ամենը հասել էր քեզ, որպեսզի ոսկին կրկին գինի դարձնես։ Նրանցից ոչ մեկը չզարմացավ, երբ սեփականաշնորհման տարիներին գնեցիր գինետունը, բայց նույնիսկ չվերանորոգեցիր, այնքան որ ամեն ինչն այստեղ հարազատ էր քեզ։ Նախընտրածդ սեղանը՝ դռնից ամենահեռու գտնվողը, չփոխարինեցիր պահեստի կողքին դիրքավորված, տնօրենի գրասենյակային աշխատասեղանով, տնօրենին ու հաշվապահին էլ ոչ միայն չփոխեցիր, այլև թույլ տվեցիր ապրել ու աշխատել այնպես, ինչպես մինչև իշխանափոխությունը։ Թերևս շատերին անհասկանալի մնաց գինետան անվանափոխությունը՝ «ԶԵՎՍԻ ԱԶԴՐ», սակայն կամ էական չհամարեցին, կամ էլ չհամարձակվեցին որևէ հարց ուղղել քեզ։

 Նոր ժամանակների հետ միայն գինիների ու շամպայնների տեսականին բազմազանացավ. աշխարհի տարբեր անկյուններից քարտեզի վրա քաղաքիդ տեղն անգամ չիմացող գինեգործները քեզ էին ուղարկում իրենց գլուխգործոցները, կարծես հարկ մուծեին. նույնիսկ հնեաբանները գինու հազարամյա կժերը պեղելիս քեզ բաժին էին հանում դրանց ձութանման մնացորդներից։ Կարելի էր կարծել, թե բոլոր ժամանակների գինեգործների գաղտնաթագ արքան ես, արքա, որի թագավորությունն էլ այս աշխարհում չէ։

 Ամենահայտնի խոհարարներն ու ամենահարուստ մարդիկ անձնագաղտնի էին քո մառանը մտնում ու համտեսելուց հետո, չնայելով գումարի նիշերին, պատվիրում էին քո հրամցրած փիլիսոփայական հեղուկը, որն այնքան բազմազան էր քարանձավ-պահեստիդ կուժերում, կարծես ամեն մեկի համար ըստ անհրաժեշտության էիր արարում. ոչ թե պատրաստում կամ գնում էիր, այլ արարում՝ արարչի ջրից։ Ուստի պապերիդ թողած ոսկին ոչ թե պակասում, այլ կրկնապատկվում-եռապատկվում էր՝ անխնայորեն նորից գինու վերածվելով։ Եվ այս ամենն այնպես էր կատարվում, կարծես քո՝ անընդհատ նստած-խմող-խմեցնող մարդու հետ ոչ մի կապ չունենար. ո՛չ աչքերիդ փայլն էր ավելացնում, ո՛չ ապրելակերպդ էր փոխում, ո՛չ մեծամտացման կամ, գոնե, ինքնաբավարարության ժպիտ դրոշմում քիչ, բայց խոր կնճիռներով դեմքիդ։ Կարելի էր կարծել, թե տեղյակ էլ չէիր ո՛չ քո, ո՛չ գինետանդ համբավին։ Դու ոչ թե գործարար, այլ գինեվաճառ էիր, գինեգործ ու գինեսեր միաժամանակ։

 Դահլիճից պահեստ գնացող մութ միջանցքի խորքում փափկությունը կորցրած հնամենի աթոռին նստած պառավ հավաքարարուհին, որ վաղուց արդեն գործ էլ չէր անում, թեև կանոնավոր աշխատանքի էր ելնում ու նախկինի համեմատ կրկնակի վճարվում, միայն նա էր անընդհատ հետևում քեզ։ Նա միակ առարկայական կինն էր կողքիդ, որին գինետունը գնելուց հետո դահլիճապետ էիր կարգել։ Ինքն այնքան կնճռապատ-չորացած էր, որ անշարժության մեջ հազարամյա մումիա էր հիշեցնում, ու միայն հայացքն էր կենդանի-զննող ու միայն քեզ էր ուղղված, միայն քո՛ ամեն շարժմանն էր հետևում, նույնիսկ երբ փակ էին աչքերը։ Կարծես քո պահապան շունն ու խստապահանջ տերը լիներ։ Երբեք չէր լքում գինետունդ, գիշերն էլ, ենթադրում էին, քնում էր գինետան տարածքը բազում անգամներ գերազանցող ու անհասկանալիորեն անընդհատ ընդլայնվող մառաններիցդ մեկում։ Դահլիճապետի զննող հայացքը՝ մյուսների համար անհասկանալի, քեզ ոչ միայն չէր խանգարում, այլև քո թաքուն հայելին էր, քո իսկ հայացքն էր քեզ, առանց որի գուցե կորցնեիր ոգեղեն ճանապարհդ։ Միայն նրա հայացքն էր տեսնում ունայնության այն ահռելի ծովը, որը գավաթ առ գավաթ ավելանում էր, որում լողում էիր կետաձկան պես՝ բերանդ բաց, անընդհատ ֆիլտրելով ողջը, ու ոչ մի ձկնիկ չէր խուսափում երախիցդ։ 

 Այդ սմքած պառավը եթե հանկարծ վեր էր կենում աթոռից, այնքան վեհորեն էր քայլում, որ գինետան կիսախավարում խումարատես հաճախորդներդ երիտասարդ գեղեցկուհու տեղ էին դնում, այնպիսի գեղեցկուհու, որին նայելն անգամ լի էր կենսափոխ վտանգներով, ու միայն հայացքի ծայրով էր կարելի հաճույք ստանալ նրա շարժումներից, առավելագույնը՝ կարելի էր շփվել նրա հետագծին կամ մի պահ հայացքով նայել-լուսանկարել հիշողության համար՝ մեջքից։ Միայն նա իրավունք ուներ մոտենալ դռներին ու դրանք փակելով՝ ազդարարել, թե գինետան փակվելուն մեկ ժամ է մնացել. ու թեև շաբաթը մեկ էլ չէր անում այդ, բայց երբևէ որևէ մեկի մտքով չէր անցել հակառակել նրան։

 Ոմանք կարծում էին, թե մայրդ է, որին իրականում կորցրել էիր ծննդաբերության ժամանակ, որպեսզի քույր կամ եղբայր չունենաս։ Այլոք էլ ասում էին, թե հորաքույրդ է, որ քեզ պահել-մեծացրել է հորդ անհայտանալուց հետո, և միայն դու գիտեիր, որ նա ոչ ոքն է՝ միշտ այն տեսքով, ինչպիսին պատկերացնում են իրեն, այնպիսին, ինչպիսին ուզում են տեսնեն, այն է, ինչ մտածում են իր մասին։ Միայն դո՛ւ գիտեիր, որ նա մի դատարկ աստվածություն է, որ չի մարմնավորում ոչ մի գաղափար, չի կրում ոչ մի անուն, չի ինքնիրագործվել ու ստացել իր ազդեցիկ պատկերը,  ու չի էլ ստանա, քանի որ մարդիկ վաղուց ի վեր նոր աստվածներ չեն կերտում-արարում, հներին էլ չեն նկատում, անտեսում են, քանի որ իրենք են փորձում աստվածանալ՝ ձգտելով անմահության ու ամենակարողության։

 Միայն նա էր զգում անընդհատ աճող անբավ-անբավարարվածությունը, որն ավելին ուզելով՝ ոչ թե քանակ, այլ որակ էր պահանջում՝  առաջ մղելով քեզ միայն քո ճանապարհով։ Միայն նա գիտեր, որ այս ամենն իր վերտրամաբանական ավարտն էր ունենալու, բոլորի համար անհասկանալի, նույնիսկ աննկատելի ավարտը։ Միայն նա էր տեսնում անընդհատ կրկնվող իրադարձություններից աչքերիդ խորքում հավաքվող հոգնությունը, ինչը քեզ այնքան սոփեստ էր դարձնում, որ կարող էիր ժխտել նույնիսկ բացարձակը, չնկատել կյանքը, նկատելուց հետո պարզապես անտեսել, անտեսելով անէացնել, անէացնելով անընդհատ ունայնացնել աշխարհը։

 Բոլորի համար դու միշտ տեղումդ նստած մարդ էիր, ու միայն դուք գիտեիք, որ ամբողջ օրը հոգիդ թափառում էր աշխարհով մեկ, պայթում էր՝ տասնյակ հազարավոր մասերի բաժանվելով, որպեսզի ներկա լինի այն բոլոր վայրերում, որտեղ գինին ունայնության էր վերածում սերն ու ատելությունը, երջանկությունն ու ողբերգությունը, գեղեցիկն ու այլանդակը։ Պիտի ներկա լինեիր, քանի որ առանց քո ոգեմասնիկների նման բաներ չեն կատարվում։ Եվ այս ամենը՝ անգիտակցի մակարդակում, առանց հաշիվ տալու ինքդ քեզ, թե ուր ես, կամ ինչով ես զբաղվում, կամ՝ ինչի համար։

Ոգիդ միանգամից այնքան էիր բազմապատկում, որքան պղպջակ կար աշխարհի բոլոր բացված շամպայնի շշերում, և միայն ա՛յդ ժամանակ էիր քեզ լիարժեք կյանքով ապրող, լիարժեք կիսաստված զգում: Բայցև այս ամենն այնքան սովորական-աննկատ էր դարձել, որ տարիներ ի վեր՝ առաջին անգամից հետո, ոչինչ չէր ավելացնում էությանդ որակին, ու միայն հատակը չերևացող մի կարաս էր լցնում։ Ամեն գինու տիկից մի կաթիլ ավելացնելով… Հենց այդպես էլ՝ մի տիկից մի կաթիլ, աննկատորեն լցվեց կարասդ։

Վերջին կաթիլների հետ ինչ-որ անհիմն վախ, ոչ մի վտանգ չգուշակող ու ոչինչ չզգուշացնող, շամպայնի պղպջակների պես արյանդ մեջ մտնող ու արյան փոխարեն երակներումդ շրջանառող գինիդ ունայնության աստիճանի թեթև դարձնող վախ էր պարուրում մարմինդ։ Կանխատեսված, բայց նոր, սպասված, բայց անծանոթ, մեղք ծնող գիտելիքի պես անդիմադրելի, անխուսափելի իրադարձության սպասման վախ։  Ու դու վայելում էիր վախդ. սարսափի վերածելով՝ գերագույն հաճույք էիր ստանում ինքդ, ապա վարակում էիր դրանով աշխարհում շրջանառվող ողջ ոգելից խմիչքը, որպեսզի ծանր նստվածքի պես մնա հարբեցողների ուղեղներում ու ստիպի, իրենից ազատվելու համար ստիպի կրկին խմել՝ գինու նստվածքը նոր չափաբաժնում լուծելու, աննկատ դարձնելու համար։ Հենց վախն էր զոհերիդ կրկին բերում գինու արագահոս գետի մոտ, մտցնում դրա մեջ ու լողալ չիմացողներին խորտակում։ Հենց այդ հորդահոս-լեռնային գետն էր քո ճանապարհը, որից դուրս սողոսկելն այլոց անհնար էր թվում, իսկ քեզ՝ անիմաստ, քանի որ ի՞նչ իմաստ ուներ դուրս գալ դրանից՝ սովորական-մարդկային կյանքով ապրելու համար. այդպիսիք անհաշվելի քանակով էիր ունայնացրել՝ այդ գործողությունը կենսամիջոց դարձնելով։

 Զգում էիր, ավելի ստույգ՝ ֆիզիկապես վերապրվող տեսիլքի պես տեսնում էիր, որ հորդահոս գետ-ճանապարհդ ջրվեժին է մոտենում։ Ջրվեժին, որից գահավիժելը կնշանակեր մեծ, ճակատագրական անհաջողություն, քանի որ, եթե ճիշտ էիր իրագործվել, պիտի վեր հառնեիր ջրվեժի պռնկից, դեպի երկինք գնայիր, աստվածանայիր-ինքնաստվածացվեիր..

…Դա կատարվեց անաղմուկ։

Նույնանման ֆրակներ հագած վեց հյուրերդ աշխարհի վեց կողմերից դեպի յոթերորդը եկան մեկ առ մեկ, կես րոպե տարբերությամբ. անձայն բացեցին դուռն ու չհնչող քայլերով մոտեցան սեղանին։ Միայն գլխի թեթև շարժումներով ողջունելով միմյանց՝ նստեցին դահլիճի կենտրոնում վաղօրոք սպասավորված, ավելի ստույգ՝ բաժակներով ծածկված սեղանի շուրջն ու սպասեցին, մինչ մոտենաս, բազմես բազկաթոռիդ։ Պառավն անձամբ կողպեց դուռը ներսից ու հեռանալով՝ միջանցքի խավարից սկսեց հետևել իրադարձությանը։ Ամեն պարպված բաժակի հետ մի քիչ թափանցիկ դարձավ, հետո էլ անհետացավ, հալվեց այս իրականությունում, որպեսզի իրադարձությանը հետևի այնտեղ, որտեղ այն պիտի շարունակվեր։   

Ճիշտ կեսգիշերին սկսվեց գինարբուքը, որն անկենաց էր ու անձայն։ Վաղօրոք իրենց ուղարկած հնամենի գինիները հյուրերն անձամբ էին մատռվակում մեկմեկու, որևէ շիշ պարպելուց հետո շիշն էլ, բաժակներն էլ նետում էին սեղանի մոտ դրած մարդաբոյ կարասի մեջ ու սպասում փշրվող ապակու ձայնին, միակ ձայնին, որ հնչում էր այդ գիշեր։ Ամեն կումն ըմպելուց միմյանց աչքերի էին նայում, հայացքով արժևորում խմածն ու գոհունակություն ցույց տալիս։ Ոչ մի շշուկ, ոչ մի շրշյուն, ճպճպոց կամ հոգոց։ Սակայն կար ներքին լարվածություն ու մի իրադարձության սպասում, որ նախախնամված էր ու անխուսափելի… Միայն դու էիր վեց ժամ շարունակ, վայրկյան առ վայրկյան լարում վերջին ուժերդ՝ ողջ կյանքիդ համար նախատեսած ամբողջ ուժ-կարողությունդ մեկ վայրկյանում կատարվելիք, միայն մեկ աննկատ շարժում-գործողությունում տեղավորելու համար, իսկ մնացածը միայն սպասում էին այդ պահին։

Շիշը սեղանին դնելուց հետո տեղդ բազմելով՝ մի վերջին ճիգով գործարկեցիր քեզ կազմող միլիարդավոր հյուլեներումդ պարփակված սահմռկեցուցիչ ուժը, նյութականացրիր նախածննդյանդ տեսիլքն ու իրագործեցիր վայրկյանի հազարերորդականում աննկատելի՝ ճանաչողության մեր սահմանները գծած տարածք-իրականությունում…

 …Խցանը դանդաղ, բայց հաստատուն դուրս էր սահում շշի բերանից ու պտտոցով դուրս թռնելու փոխարեն պարզապես անէացավ՝ ազատություն տալով իր հազարամյա կացարանից հոգնած հեղուկին, որն ամբողջովին թանձր փրփուրի էր վերածվել ու հաստատակամորեն լքում էր շիշը, մինչև վերջին պղպջակը կազատվեր իր զմրուխտյա բանտից։ Ծերությունից հոգնած-իմաստացած փրփուրի հարյուրավոր աչքերում կենսաարբ էակների հանգած կրքերը խառնակվել էին նոր արթնացողներին, ապրած պահերը՝ ցանկալիներին, երազանքները՝ հիասթափություններին, վերելքները՝ անկումներին՝ կյանքն ու աշխարհը վերածելով մի անժամանակ-ամենատարած օրգիայի։ Հյուրերդ հոգեխառնվել էին աչք-պղպջակներին՝ ապրել-վերապրելով հազարամյակներ շարունակ գինուց անբաժան հարբեցողությունն ու ինքնամոռացումը, սիրանվիրումն ու կենսածնունդը, արյունահեղությունն ու մահաթմբիրը, համաշխարհային գինու հիշողության ողջ ընթացքը միանգամից՝ ընդամենը մեկ ժամանակազուրկ կետում։

 Ա՛յս շիշն այդպես էին ըմպում՝ բոլորը միասին, առանց գավաթներն ու բերանը լցնելու, առանց քիմքով փունջն ըմբոշխնելու, միայն տեսողությամբ, հոտառությամբ ու, գուցե, բանականությամբ, մինչև վերջին աչք-պղպջակի պայթել-անէանալը։ Ապա իրենք էլ անէացան՝ որպես հուշ՝ մարդաբոյ կարասում թողնելով խմելուց հետո ջարդուփշուր արած բաժակների ու շշերի կույտերը։ Իսկ քո բազկաթոռին ևս մի շիշ էր ընկած՝ բոլորովին պարպված, առանց պիտակի, առանց խցանի, բայցև ակնառու՝ շամպայնի շիշ։

            P. S.

Իրականում դու վերջապես իրագործված ու երջանիկ էիր։

 Կյանքդ՝ կայացած, ճանապարհդ՝ ջրվեժից դեպի վեր խոյացած. վերջապես հասունացել ու դուրս էիր թռել խցանի պես՝ հորդ ազդրից. վերապրելով նոր՝ սովորական կյանքի հրդեհը, այրվել ու վերածնվել էիր որպես Բաքոս։

 Շուրջդ պսակազարդ մենադների ու սատիրների, քեզնից ծնված, քո հետ վերածնված, ցնծացող բազմություն… գինետանդ՝ այցելուներիցդ երկնած բազմություն։ Շվիների, սրինգների ու տիմպաների նվագակցությամբ տարածվում եք աշխարհով մեկ, գինետուն առ գինետուն, մառան առ մառան՝ վերագրավելով Երկիր մոլորակը։ Դու ամեն նոր լցվող շշի հետ խտանում ու ամեն բացվողի հետ բազմապատկվում ես, շամպայնի պղպջակներդ ձգտում են անսահմանության, պայթելով վերածվում են հազարավոր նոր պղպջակների… քո՝ բաքոսային, խելահեղ-ինքնակործան անսահմանության ձգտող պղպջակների։

Հենց դու ես այն վերաստվածացածը, որն աշխարհը կրկին դեպի սոդոմ-գոմոր է տանում՝ կուրացնելով սերը, քնեցնելով խիղճը, մթագնելով գիտակցությունը, մեկուսացնելով բանականությունը, իմաստազրկելով վայելքը, ամեն ինչ լուծում-համահարթեցնում ես գինուդ մեջ՝ նոր հեղեղ սարքելով, գինու տիեզերական հեղեղ։                  

Արտո (Վարդան Հակոբյան)