Վահագնի 13-րդ տարեդարձը սկսվեց աղետալի. բախում դպրոցում, հիմար իրավիճակ, Աստղիկը՝ իր երազանքների աղջիկը, նույնիսկ չի նայում իր կողմը, իսկ ծնողներն անընդհատ զբաղված են… Փոխարենը հենց այդ օրը Վահագնը պետք է օգներ կյանքի վերադառնալ մի վաղնջական, ոչ այնքան առասպելական մի էակի, որից նախ կսարսափեր, իսկ հետո կընկերանար: Բայց վիշապները, ինչպես կպարզվի հետագայում, այնքան էլ բարիդրացիական չեն տրամադրված մարդկանց նկատմամբ…
Արտավազդ Եղիազարյանի «Վիշապաքարի գաղտնիքը» լույս է ընծայել «Անտարես» հրատարակչությունը։ Շապիկը և նկարազարդումները՝ Հարություն Թումաղյանի։ Արժեքը՝ 4990 դրամ։
Հատված գրքից
Զայրույթն ամբողջ աշխարհի նկատմամբ մի փոքր էլ սրվեց, երբ Վահագնը անփութորեն կանգնեց գետնին շպրտած դատարկ շշի վրա, կորցրեց հավասարակշռությունն ու ընկավ մեջքի վրա (քանի՞ անգամ կարելի է գյաբռլամիշ լինել մեկ օրվա ընթացքում), այնպես, որ աջ ձեռքը մնաց տակը, դեռ մի բան էլ ինչ-որ մանր, բայց տհաճ ու սուր քարի դիպավ։ Մի խոսքով՝ համ նվաստացուցիչ անկում էր, համ էլ ցավոտ. ձեռքը և՛ ոլորվել էր, և՛ քերծվել։ Նստեց գետնին, մատները բացեց-փակեց՝ ոչինչ չէր կոտրվել, միայն ափի քերծվածքից մի քանի կաթիլ արյուն էր հոսել ու այդպես մնացել։ Ֆշշացրեց, վիրավոր ձեռքը բարձրացրեց ու հենվելով վիշապաքարին, կանգնեց։ Մի քանի վայրկյան այդպես մնաց՝ արնոտ ձեռքով կոթողին հենված, հետո շունչ քաշեց ու հետ կանգնեց։
Հինգ հազար տարի առաջ կերտված քարե հրեշը, կարծես աննկատ ժպտալով, մեկ աչքով նայում էր իր կյանքի ամենատհաճ օրն ապրող Վահագնին: Այն հին զբոսանքների ժամանակ Նիկողայոսը ինչ-որ պահի միշտ ուռճացված դժգոհությամբ պատմում էր որդուն, որ վիշապները երկնքից են իջել, ուրեմն դեպի երկինք էլ պետք է ձգտեն, այդ պատճառով վիշապքարերն էլ հնում միշտ ուղղահայաց են կանգնեցված եղել, նայել են դեպի վեր և «խեղճ հրեշին» (այնքան անկեղծ քնքշանք ու ափսոսանք կար այդ արտահայտության մեջ) այսպես հորիզոնական պառկեցնելը պարզապես անհարգալից վերաբերմունք է նախնիների հանդեպ։
«Մեկը լիներ՝ ինձ հարգեր»,– դառնությամբ մտածեց գրեթե 13 տարեկան Վահագնը։
Ծլնգոց՝ Վահագնը նայեց հեռախոսին և հասկացավ, որ, ահա, ինքը պաշտոնապես մտավ 14-ի մեջ: Նույն պահին գլխում իրար վրա կուտակվեցին բոլոր տհաճ մտքերը. անփոխադարձ սիրահարված է, իր սիրո հերոսուհին այսօր ականատես եղավ, թե ինչպես են իրեն նվաստացնում ու ծաղրուծանակի ենթարկում, և դա անում էր այն կենդանին, որը նույնպես պլաններ ունի Վահագնի սիրելիի վերաբերյալ… Հայրիկը նորից ժամանակ չունի իր հետ խոսելու, իսկ վաղը պետք է գնալ դպրոց, հետո ընդունել շնորհավորանքներ դասընկերներից, ովքեր այսօր բոլորով ծիծաղում էին իր վիճակի վրա… Վահագնի ուղեղը մթագնեց, կատաղությունը հասավ կիզակետին: Նա որոշեց, որ այս ամենի մեղավորը վաղնջական քարե վիշապն է: Բարձրացրեց ոտքը և, «զզվում եմ քեզնի՜ց» գոռալով, ամբողջ ուժով հարվածեց պատմամշակութային արժեքին: Խելքի եկավ այն պահին, երբ զգաց, որ վիշապաքարը սկսեց ճոճվել պատվանդանի վրա:
– Վայ, վայ, չէ…
Վահագնը փորձեց ձեռքերով հանդարտեցնել կերտվածքին, բայց վերջինս արդեն կորցրել էր հավասարակշռությունը: Լսվեց խուլ դմփոց. վիշապաքարը մոտ կես մետր բարձրությունից ընկավ կողքի վրա: Վահագնն ապշած հետ ցատկեց: Հետո նայեց շուրջը. գոնե մարդ տեսած չլինի: Մի պահ պատկերացրեց, թե ինչ վայնասուն կբարձրանա հաջորդ օրը: Իսկ երբ պարզվի, որ այս վանդալիզմի հեղինակը հայտնի հնագետ, վիշապագետ Նիկողայոս Մադոնցի որդին է… Մտածեց՝ փախչի, բայց հետո որոշեց գոնե պարզել՝ վնասվե՞լ է արդյոք քանդակը: Գուցե ոչ մի լուրջ բան տեղի չի՞ ունեցել: Դանդաղ մոտեցավ, զգուշորեն կռացավ: Կարծես թե ամեն ինչ նորմալ էր, վնասվածքի ոչ մի հետք: Պետք է միայն նորից տեղադրել պատվանդանի վրա և վերջ: Հանգստության հոգոց հանեց: Երբ հանկարծ… Վիշապաքարը սկսեց պատվել ճաքերով: Վահագնն արդեն փախչել չէր կարող. քարացել էր ու չէր կարողանում ստիպել ինքն իրեն գոնե մի բան ձեռնարկել:
Վայրկյանների ընթացքում վիշապաքարը պատվեց ճաքերի ցանցով: Ակնհայտ էր, որ հենց նոր, սեփական 13-րդ տարեդարձին, Վահագնը սեփական ոտքով ոչնչացրեց անգին մի պատմամշակութային կոթող: Եվ սա արդեն արհավիրք է: Հնարավոր է, նա այդպես էլ տեղում քարացած մնար մինչև առավոտ, գուցե նույնիսկ ինքը դառնար քարե կերտվածք (վահագնաքա՞ր, թե՞ քարավահագ), եթե տեղի չունենար անկանխատեսելին: Ճաքած վիշապաքարը սկսեց շարժվել: Ավելի ստույգ՝ ինչ-որ բան վիշապաքարի մեջ սկսեց շարժվել:
Դեռևս անշարժացած Վահագնը միայն կկոցեց աչքերը. հավանաբար ինքն արդեն խելագարվում է: Թե՞… Ոչ, չէր խելագարվում: Քարի շերտի տակից, կարծես ձվից, դուրս էր գալիս ինչ-որ անհասկանալի էակ: «Երևի արդեն իսկականից պիտի փախնել»,– մտքում միայն կարողացավ ասել Վահագնը, բայց տեղից շարժվել չհաջողվեց: Իսկ էակը՝ կարմրավուն թեփուկներով պատված ինչ-որ… ինչ-որ բա՞նը, դանդաղ դուրս էր գալիս քարե պատյանից: Նախ երևաց մեջքը՝ կարծես հսկա մողեսի մեջք լիներ, բրգաձև ելուստների շարանով, հետո երեք թե չորս տակ ծալված երկար պոչը, չորս թաթերը, գլուխը…
Քարե բեկորների մնացորդները վրայից թափ տալով (մի քանիսը չլմփացին լճակի ջրի մեջ) Վահագնի դեմ դիմաց՝ նախկին վիշապաքարի տեղում շան պես հետևի թաթերը ծալեց, իսկ դիմացի երկու թաթերը ձգեց ու նստեց վիշապը: Ուշադրություն չդարձնելով Վահագնին՝ հրեշը ճոճեց կեսմետրանոց վզին տեղակայված գլուխը, որի ամենաուշագրավ մասը խոյանման պարուրաձև կոտոշներն էին և պարանոցի օձիքանման՝ սուր ելուստներով պատված հատվածը։ Ակնթարթ անց թիկունքին ճռռալով բացվեցին թևերը։ Այդ պահին էակի թեփուկները սկսեցին փայլփլել, կարծես դրանց մեջ էլեկտրական լույսի տատանումներ էին տեղի ունենում։ Հրեշը կկոցեց աչքերը, հետո կտրուկ իջեցրեց թևերը, կարծես ուժ չունենար դրանցից օգտվելու։ Մի քանի մետր երկարությամբ բարակ պոչը (որն ավարտվում էր նիզակի սայր հիշեցնող եռանկյունաձև ելուստով) այս ու այն կողմ էր ճոճվում։ Տպավորություն էր, թե դրա տերը ձգում է մկանները և փորձարկում երկար դադարից հետո։
No Comments