Նրանք բնակություն հաստատեցին Դավայաթաղի հողաշեն խրճիթում, որն ուներ տափարակ տանիք, երկու լուսամուտ ու փայտաշեն հնամաշ դուռ։ Ամեն անգամ փակվել-բացվելիս դուռը սիրտ սղոցող ճռռոց էր արձակում։ Շոգ ամռանը պատերին հայտնվում էին կարիճները։ Մահճակալներում՝ փայտոջիլ։ Թաղը մոծականոց էր։ Բոլորը քորվում էին կծոցներից։ Թաղում միայն մեկ խմելու ջրի ծորակ կար, պետք է երկար հերթ կանգնեիր՝ դույլով ջուր վերցնելու համար։ Մի հոգս ու ցավ էլ լուրջ թե խելագար Լիպարիտն էր. ամռան շոգ գիշերներին` մինչև արևածագ, բարձր ու խռպոտ ձայնով երգ էր կանչում՝ «Արաբեն եկավ, յարո ջան, ակները կլոր»` թաղեցիներին չթողնելով քնել։
– Ինձի աս ո՞ւր բերիր, անխիղճ մարդ,– ցավագին ու թշնամաբար դժգոհում էր կինը՝ Բեյրութի իրենց ծովահայաց առանձնատունը հիշելով։
– Հայրենիք,– ասում էր Բենիամինը,– Արմենիա։
Հայրենիքում ապրելն ու աշխատանք անելը Բենիամինի երկարամյա երազանքն էր, բայց ներգաղթի համար կար ևս մի, գուցե ավելի կարևոր պատճառ՝ հարազատ կինը, որը Նշան աղայի սիրուհին էր արդեն երեք տարի ու մի քանի ամիս։ Նշանը երիտասարդ, առնական տղամարդ էր, սակայն աղա էր հորջորջվում՝ շնորհիվ իր աղայական կենցաղի ու հարստության. տնտեսական բազմատեսակ ապրանքների խանութ ուներ, ծովափնյա գիշերային ռեստորան, որտեղ եգիպտացի աղջիկները պորտապար էին պար գալիս՝ խենթացնելով թե՛ բնիկ և թե՛ եկվոր այցելուներին։ Բենիամինն իսկույն չկարդաց կնոջ ու Նշան աղայի սիրավեպը, բայց երբ իմացավ, ոմանք էլ չարախնդորեն ականջին շշնջացին, քիչ մնաց ինքնասպան լիներ։ Միանգամայն տրամաբանորեն մտածեց՝ ինձ ինչ օգուտ ինքնասպան լինելուց, իմ բացակայությամբ նրանք ավելի կմերձենան, և որոշեց նրանց սպանել։ Շուտով ետ դարձավ կնոջն սպանելու մտքից. ախր շատ եմ սիրում, չեմ կարող ապրել առանց նրա. և գաղտնի ու վախվորած փայփայեց Նշան աղային վերջ տալու գաղափարը։ Կյանքում առաջին անգամ հայհոյանք դուրս եկավ բերանից՝ «ես քո մայրիկը…», որը նրան հեռավոր ազգական էր գալիս։ «Մեռի՛ր, շո՛ւն»։ Այդ դատավճիռն էլ ի կատար չածեց, քանզի կար նրբացուցիչ մի հանգամանք՝ Նշան աղան նրանց հարսանիքի քավորն էր եղել, մարդիկ, հայ թե արաբ, չե՞ն ասի՝ ուտող-ուրացող Բենիամին և կթուքնեն երեսիս։
Բենիամինն այս ծանր տվայտանքների մեջ էր, սիրահար սիրտն այրվում էր վիրավորանքից, երբ սկսվեց մեծ ներգաղթը։ Նա, հակառակ կնոջ ցանկության, նրան բռնությամբ առավ ու բերեց Հայաստան մի քանի ճամպրուկների հետ, սրտին խաղաղություն իջավ, որ առանց սպանություն գործելու՝ իրեն ու կնոջն ազատել է Նշան աղայի ճիրաններից, որքան նրանից հեռու, այնքան ապահով։ «Միայն ինձի համար չեկա, սիրելիս, ավելի քեզի համար»։ Համոզված էր՝ Նշան աղան ավելի հսկայական փորձանք էր կնոջը, և նրան սիրող ամուսնու պատքն էր կատարել։
Հաստատապես կարելի է ասել՝ Բենիամինը հայրենիքում երջանիկ էր, միայն երբեմն անցյալը մի քանի վայրկյան երևում էր՝ իբրև չարաղետ երազ, կայծակի նման հարվածում էր նրան ու անցնում, հետո սիրտը դարձյալ ցնծում էր արևաշող լույսից։ Թերևս ոչ մի ներգաղթյալի, որին բնիկները արհամարհանքով «ախպար» էին կանչում, հայրենիքն այնքան հարազատ չէր, որքան Բենիամինին։ «Ախպարը դու ես, ախպար»,– երկրի տիրոջ իրավունքով հակադարձում էր Բենիամինը և մտքում ասում՝ «սիկտիր»։
Կինն ամիսներ շարունակ լռելյայն, ինքն իր մեջ արտասվում էր՝ կարոտալից մտաբերելով, թե Նշան աղան ինչ քաղցր տանջանքներ էր պատճառում իրեն, կարծես ալեկոծ ծովում գտնվեին, հաճույքից քիչ էր մնում մեռներ, աղան նրան բարձրացնում էր երկինք, ապա սուզում կապույտ ծովի խորքերը, որտեղ ոսկեհմա ձկներ էին լող տալիս։ Դարձյալ անեզր երկինքն ու ծովը։ Մարմինը ճչում էր ու խելագարվում։ Աղա՜… Վերջապես արցունքները ցամաքեցին մետաքս այտերին, և նա հաշտվեց կարիճների, առնետների ու փայտոջիլների ներկայությանը՝ համակվելով ամուսնու հանդեպ անուղղելի ատելությամբ։
Բենիամինն այնքան գոհ էր իր կյանքից, որ չզգաց կնոջ ատելությունը, նրա կարոտը՝ առ Նշան աղան։ Նա շնորհալի մարդ էր, շատ բան էր գալիս ձեռքից՝ կոշկակարություն, սեղան ու աթոռ պատրաստել, փայտե գդալներ ու լուսանկարչություն, մի կարճ ժամանակ իր համար անիծյալ Բեյրութում նույնիսկ վարսավիրություն արեց։ Այդ ժամանակներում Դավայաթաղի սև շուկան, որի պոչը շաբաթ ու կիրակի օրերին հասնում էր Սարի թաղի ստորոտը, ներկայացնում էր մարդաշատ ու խայտաբղետ մի պատկերահանդես, որտեղ ամեն ինչ վաճառվում էր, ամեն ինչ գնվում ու վերավաճառվում։ Սոխով ու կարմիր տաքդեղով համեմված խաշած լոբի, թանապուր, ցեցակեր հագուստ-կապուստ, ժանգոտ դանակ, մկրատ ու պատառաքաղ, կենցաղային գործիքներ, պատերազմի դաշտերով անցած զինվորական շինել, կոշիկ ու շքանշան, արժեզրկված մետաղյա դրամներ, սուտ ոսկի ու կեղծ ակնաքար, շատ բան կարելի էր գտնել այստեղ, տնայնագործական գինի ու օճառ, ալյումինե խտատամ սանրեր՝ հարմար էին գլխից ոջիլ թափելու համար, կեսօրյա տապին անգնահատելի էր Սարի թաղի սառը ջուրը, բերում էին պղնձյա կնճիթավոր սափորներով և վաճառում կավե մատնաչափ բաժակներով, որ մարդը նորից ու դարձյալ խմի ու էլի ծարավ մնա։ Օնիկը շուկայի մի անկյունում կոշիկ ներկելու և կրունկ պայտելու աթոռ ուներ, շատերն էին գերադասում պայտված փայլուն կոշիկներով քայլ քայլել՝ գրավելու անցորդների ուշադրությունը։ Սիմոնի քյաբաբի ծուխն ու բուրմունքը թևածում էր շուկայի վրա։ Ասում էին՝ նրա քյաբաբը շան ու էշի խառնակ մսից է, բայց ախորժակով ուտում էին, որովհետև սումախով էր ու համեղ։ Լիպարիտը շուկայի ամենաճանաչված բեռնակիրն էր, կարտոֆիլի ու սոխի ծանր պարկեր էր մեջքն առած տանում այս ու այն կողմ և քթի տակ դնդնում՝ «արաբեն… յարո ջան…»։
Բենիամինն աստիճանաբար ու զգուշորեն ծախծխեց բեյրության ապրանքները, բացի նախշազարդ կոթով սուրսայր կացնից, որն իր ձեռքի հրաշակերտությունն էր և այժմ զարդարում էր ճաշասենյակի բորբոս պատերից մեկը, և երբ բան չմնաց, ճամպրուկներն էլ վաճառեց՝ ուրախ վստահությամբ համոզված, որ, Նշան աղայի հանգամանքն իր հերթին, առանց ճամպրուկի՝ Բեյրութ ետդարձը ևս անհնարին է։ Հիմա միտք արավ մի այնպիսի գործ ձեռնարկել, որը նորություն լինի Դավայաթաղի մեջ և, ամենակարևորը, օգուտ տա ամբողջ հայրենիք աշխարհին։ Գիշերները, Լիպարիտի երգից քնահարամ, մտածում էր հա մտածում։ Դիմեց կնոջը.
– Մի բան խոսիր, սիրելիս։
– Վերադառնանք Բեյրութ։
– Մեկ էլ չասես, կսպանեմ։
– Ինչ լավ կլիներ։
Շարունակում էր խորհել, մտքով հազար ու մի գործ անցավ, ինքը լոբի, սառը ջուր, օճառ ու ոջլի սանր ծախողը չէ, կոշիկ փայլեցնող՝ երբեք, թեև գիտակցում էր՝ Երևանին պլպան ու նալած կոշիկներ պետք են, վարսավիրություն՝ ոչ, մեկ էլ տեսար՝ հիշեցի Նշան աղային, ձեռքս դողաց, ո՞ր մի պատվախնդիր տղամարդու ձեռքը չի դողա, ու ածելին հաճախորդի երեսն արյունոտեց, ի վերջո, մի թեթև կանգ առավ լուսանկարչության վրա, այստեղից էլ դանդաղ գնաց ու հասավ կինոյին։ Այդ հայտնագործությունից հոգին ցնծություն ապրեց, Հայաստանին ու մայրաքաղաքին կինոն է պակասում, մեր հայրենիքն աշխարհից շատ է ետ մնացել, հասնենք ու անցնենք։ Հաջորդ իսկ օրը նա միաչքանի կոկիկ արկղ պատրաստեց, որի վարպետն էր դեռևս Բեյրութում, ներսն առավ լուսանկար ցուցադրելու հարմարանքներ, ամուր տեղավորեց եռոտանի հարթակի վրա և ճակատին կարմիր ներկով, քանզի երկիրը կարմիր էր, գրեց. «Կինո «Բենիամին Աջապաշյան»։
Այդ կինոն Դավայաթաղի շուկայում շշմեցուցիչ եղավ, և քանի որ Դավայաթաղն ու իր շուկան, ինչպես խոշորացույցի տակ, մտասևեռում էին գոյություն ունեցող-չունեցող, մոտիկ ու հեռու ամեն ինչ, նաև բոլոր չափումներով երկրում, կինոյի շնորհիվ շուկան դարձավ ավելի աշխույժ ու մարդաշատ։
Բենիամինը հարյուր ութսուն աստիճան պտտում էր կինոխցիկի բռնակը, և կադրը հայտնվում էր դիտողի աչքի առջև։
– Աֆրիկայի ակնոցավոր օձերը,– շուկայով մեկ բարձրաձայն ազդարարում էր Բենիամինը։– Եգիպտոսի մարալ աղջիկները։ Գառան դմակ խաղող։
Նա անսխալ գիտեր՝ բռնակի յուրաքանչյուր դարձից հետո որ նկարն է գալիս։
– Սևանի իշխան։ Թռչնի պատկերով կճուճ, մեր թվարկությունից առաջ երկրորդ հազարամյակ։ Հուդայի համբույրը։ Երեք գեղուհիներ։
Դիտորդների խելքն անցնում էր մերկ գեղուհիներին նայելիս։ Մեջտեղում մեջքով դարձած աղջիկն էր՝ ընդգծված հետույքով, մյուս երկուսը՝ դեմ-հանդիման և, թվում էր, առավել մորեմերկ, բայց շատ տղամարդկանց ավելի գայթակղում էր մեջտեղինը։
Դարձնում էր բռնակը.
– Մալայան արշիպելագի մարդակեր վագր։ Սև կարապ։ Սուրբ Կարապետ եկեղեցին։ Կնոջ կմախք։
Շատերը գերադասում էին կենդանի կնոջը և ոչ թե նրա կմախքը, թեև Դավայաթաղում կար մեկը՝ Բալասանյան Կարոն, որն ավելի գրգռվում էր կնոջ կմախքից։
Կինոխցիկի առջև հաճախակի հերթ էր գոյանում ու հրմշտոց։ Գալիս էին նաև ուրիշ թաղերից՝ այս կամ այն կադրը տեսնելու, գլխավորապես՝ մարդակեր վագրին ու մերկ կանանց։ Հանդիսատեսի հիմնական մասը տղամարդ էր՝ միջին տարիքի, նաև ծերեր, որոնց մարմնում կանանց լուսանկարները քաղցր հիշողություններ էին արթնացնում։ Այս ցուցադրությանը կանայք անմասն չէին, նրանց էլ գրավում էին առնական տղամարդիկ, օրինակ՝ Միքելանջելոյի մերկանդամ Դավիթը։ Որոշ պատանի տղաներ ու աղջիկներ իրենց ծնողներից գաղտնի էին կինոխցիկի աչքից ներս մտնում։ Դիտումը փող արժեր։ Քանի հաճախորդները բազմապատկվում էին, Բենիամինը գինը հետզհետե բարձրացրեց, բայց ոչ՝ անխղճաբար։
Նա մի քանի անգամ իր կինոյով գնաց գյուղաշխարհ, որտեղ հետաքրքրությունը և հիացմունքն ավելի մեծ եղավ, քան մայրաքաղաքում։ Մի գյուղապետ այնքան հուզվեց «Երեք գեղուհիներով», որ, իբրև շնորհակալություն, Բենիամինին մի փետրահան հավ նվիրեց։
Բենիամինը կինոժապավենի շրջահայաց ու խելացի մասնագետ էր, յուրաքանչյուր ամիս որոշ պատկերներ փոխարինում էր նորերով, որ հանդիսատեսը չձանձրանա։ Օրինակ՝ շրջանառությունից հանեց «Սևանի իշխանը», «Թռչնի պատկերով կճուճը», «Սուրբ Կարապետ եկեղեցին», որոնց տեղում հայտնվեցին հիմնականում մերկանդամ կնոջ ու տղամարդու նկարներ, արդեն համոզվել էր, թե ժողովուրդը ինչպիսի հետաքրքրություն է տածում մերկության հանդեպ։ «Քնած Վեներայի» մուտքը կինոաշխարհ ահռելի իրադարձություն եղավ։ Տարեց, թե պատանյակ՝ չռված աչքերով, հուզված սրտով դիտում էին միայն նրան՝ մյուսներին զանց առնելով։ Եկել էր «Քնած Վեներայի» ժամանակը։ Հեքիաթային բնության գրկում, մեջքին պառկած՝ քնել է գարնան, ծաղկունքի ու պտղաբերության աստվածուհի Վեներան՝ այնքան հողեղեն, որ թվում է՝ ներսում ծաղկեցնում է իր պես անօրինակ նմանակին։ Հոլանի ձեռքը կիսով չափ շրջանակել է քնքուշ դեմքը։ Փակ աչքերը տեսնում են իրեն։ Կրծքերը զմրուխտ առէջքով ոսկեծաղիկ են։ Մյուս ձեռքը մեղմորեն հանգչում է բուրավետ ծաղկանոցում։ Խաղաղորեն ննջող մերկանկար ոտքերը միմյանց շշնջում են մարմնի գաղտնիքը։ Նա քնած չէ։
– Կգժվեմ,– աչքը կինոխցիկի աչքից չկտրելով՝ հիանում էր բեռնակիր Լիպարիտը։
– Վեներան է,– ասաց Բենիամինը,– Ջորջոնեի կինը։
– Ջորջն ո՞վ է։
– Քո խելքի բանը չի։
– Երանի Ջորջին,– խանդեց Լիպարիտը։
– Իմ կնոջ անունն էլ է Վեներա,– ասաց Բենիամինը։
Լիպարիտը չհավատաց, կարծեց՝ քնածը ոչ թե Ջորջինն է, այլ Բենիամինինը։
– Մի խաբիր, Բենո։
Բենիամինը, որ մեծամտացել էր իր կինոգործով և մի քիչ էլ փողավորվել, տակն ու վրա նորոգել բնակարանը, որն այժմ կղմինդրե թեք տանիք ուներ, վիրավորվեց թաղակցի այդ խոսքից.
– Իմ անունը Բենիամին Աջապաշյան է, համբա՛լ։
Որքան էլ անգրագետ բեռնակիր, Բենիամինի բարկության վրա Լիպարիտը թեթևակի ժպտաց՝ սուտը բռնեցի։
Այդ գիշեր նա չերգեց։ Թաղը խոր քուն մտավ։ Նա նայում էր լիալուսնից շառագունած պատուհանին, աչքերի առջև՝ քնած Վեներան, որը, կարծես, ինչ-որ Ջորջի սեփականությունը չէ, Բենիամին Աջապաշյանինը կլինի, էլ ո՞ւմ, եթե նրա կինոխցիկում է, միամիտ չեմ, Բենո, ինձ չես ֆռռացնի։
Առավոտյան շուկա գնալիս, մեկ էլ, ասես սատանայի պատվերով, նրա առջև հայտնվեց Բենիամինի կինը։ Լիպարիտը երբեք մի կարգին չէր նայել նրան։ Երբ կինն անցավ, ետևից դիտեց և գտավ ինչ-որ նմանություն քնած Վեներայի ու նրա միջև։ Հաջորդ օրը սատանան դարձյալ հանդիպեցրեց նրանց։ Այս անգամ Լիպարիտի աչքերն ավելի ուշադիր տնտղեցին կնոջը։ Կասկածը խորացավ։ Կինը թեև մերկ չէր, բայց, թվաց, բավականին նման էր կինոխցիկի Վեներային։
Օրը մի քանի անգամ Լիպարիտը մտնում էր կինոխցիկ։
– Ինձ ակնոցավոր օձ ու բան ցույց մի տուր, Վեներային բեր։
Բենիամինը Վեներայի վրա ստոպ էր տալիս, որ Լիպարիտը երկար նայի ու հիանա։
– Ասում ես…
– Ի՞նչ եմ ասում…
– Քո՞նն է…
– Ջորջինը, ապուշ…
– Եթե ապուշ եմ, ուրեմն քոնն է,– տրամաբանեց Լիպարիտը։
Սատանա՞ն էր բարեկամացել Լիպարիտին, թե՞ Լիպարիտը՝ նրան։ Օր չէր լինում, որ նա փողոցում չտեսներ Բենիամինի կնոջը՝ մշտապես կոկիկ հագնված ու գեղեցիկ։ Լիպարիտի երևակայությունն սկսեց նրա զգեստներն աստիճանաբար հանել։ Օրը մի բան էր վրայից քաշում՝ մինչև ամբողջովին մերկացրեց։ Աչքերին չհավատալով հավատաց՝ Վեներան է։
– Բարև,– հաջորդ անգամ նրան հանդիպելիս ողջունեց Լիպարիտը։– Գիշերն ի՞նչ ես անում։
– Ի՞նչ պետք է անեմ,– զարմացավ կինը։– Քնում եմ։
Նրա այդ խոստովանությունից Լիպարիտը վերջնականապես համոզվեց, որ կինոխցիկում քնածը Բենիամինի կինն է։
– Ազիզ, քեզ սիրում եմ,– շփոթվեց նա։– Շա՜տ…
– Ամուսնուս կասեմ,– սպառնաց Վեներան։
– Ջորջին էլ ասա…
– Նշան աղային…
– Ում ուզում ես ասա, չեմ վախենում։
Վեներան որևէ մեկին չհայտնեց այս խոսակցությունը, որովհետև Լիպարիտի սիրո խոստովանությունը գաղտնիքի պես դուր էր եկել նրան, հատկապես՝ «ազիզ» բառը, որը նրան մինչ այդ ոչ ոք չէր ասել։ Լիպարիտն այլևս չէր երգում՝ «Արաբեն եկավ, յարո ջան, ակները կլոր…», որ Վեներայի քունը չխանգարի։ Ամբողջ գիշեր նայում էր նրան և սիրուց խելագարվում։ Վեներան էլ կարգին չէր քնում, Լիպարիտը խառնշկտել էր նրա միտքն ու հոգին, զգացմունքները տարուբերվում էին անօդ տարածության մեջ, կարծես անկշռելիության վիճակում գտնվեր։ Նշան աղայի կրքոտ սիրուց հեռացած, ամուսնուց դժգոհ, որ չի կարողանում իրեն մարմնական գոհացում տալ, Վեներան էլ դես ու դեն չընկավ, չնայեց բեռնակիր է, թե աղա և նետվեց Լիպարիտի անվախ գիրկը, այդ անվախությունն էլ էր նրան հրապուրում, Բենիամինը եթե վախկոտ չլիներ, հո չէր խնայի, կսպաներ, չէ՞, Նշան աղային։ Նա Բենիամինի կնոջը մտովի վայելում էր ուշ գիշեր ժամանակ, երբ նա քնած էր լինում, իսկ ավելի իրական՝ կինոտուփի մեջ. մերկ պառկել է մեջքին՝ ոսկեհյուս ծալազարդարանքի վրա, և գայթակղում է իր քնած մարմնի արթուն հմայչությամբ։
Լիպարիտը հենց որ բեռնաթափ էր լինում, վրայից մաքրում էր փոշին, արագ լվացվում երկաթե տակառի գաղջ ջրով, սանրում բավականին խիտ մազերը՝ վայելուչ երևալու, և իրեն գցում կինոխցիկ՝ ի լրումի հասցնելու գիշերային ոգևորությունը։
– Ցույց տուր,– հրամայելու պես խնդրում էր Բենիամինին։
– Աֆրիկայի ակնոցավոր օձերը…
– Վերոնին բեր…
– Ես էլ եմ կնոջս Վերոն ասում։
– Ջորջն էլ…
– Հաստա՞տ…
– Ա՜խ, Վերոն…,– բացականչում էր Լիպարիտը,– ազի՜զ…
Այդ պահին նա ցանկանում էր մեկ աչքի փոխարեն տասն ունենալ, տասով, հարյուրով նայել քնած-արթուն Վեներային, որ նրա մարմինը բոլոր մանրամասներով ու ամբողջությամբ ըմբոշխնի, ոչ մի գունագիծ ու թրթիռ անտես չմնա։
Լիպարիտը գեղեցիկ չէր, միջին չափի բոյ-բուսաթով, սակայն Բենիամինի կնոջը երևում էր շատ տղամարդկանցից բարեդեմ ու հրապուրիչ։ Իսկ երբ առաջին անգամ տրվեց նրան, զգաց նաև նրա ուժն ու առնականությունը, որ Նշան աղայից պակաս չէր, այլ՝ ավելի։ Լիպարիտը սովորաբար տիրանում էր բռնաբարության հանգով, չարչարում, ասես ծվեն-ծվեն էր անում Վեներային, հնչեցնում նրա մարմնի ու հոգու ճչոցները, և այդ ցավն ու տառապանքը կնոջը երջանկության աստիճանի դուրեկան էին։
Վերջին ժամանակներս Լիպարիտը հաճախ բացակայում էր շուկայից։ Այդ օրն էլ չկար։ Սատանան Բենիամին Աջապաշյանի աջ թե ձախ ականջին հարց տվեց՝ ո՞ւր է Լիպարիտը։ Բենիամինն այս կողմ նայեց, այն կողմ դարձավ, սրան-նրան հարցուփորձ արեց և Լիպարիտի տեղը չիմացավ։ Սատանայի հուշումով հավաքեց եռոտանի կինոխցիկը և Դավայաթաղի վերընթաց փողոցով գնաց տուն։ Դուռը փակ էր։ Իր բանալիով բացեց դուռը, ներս մտավ և միջանցքում լսեց ննջարանից եկող կրքահույզ ձայներ ու խեղդված աղաղակ։ Զգուշորեն մոտեցավ ննջարանի դռանը, փոքր-ինչ ետ արեց և աչքերին ավելի չհավատաց, քան հավատաց. երկու մերկանդամ մարմիններ տակնուվրա էին լինում։ Կնոջն իսկույն ճանաչեց։ Տղամարդը Լիպարիտն էր՝ նման Նշան աղային։ Բենիամինին հավասարակշռությունից ավելի հանեց ոչ թե պատկերը, որն ասես կինոխցիկից լիներ, այլ որ նրանք տապակվում են իր մահճակալի վրա։ Բենիամինը էլ երկար-բարակ չմտածեց, պատից առավ նախշազարդ կոթով կացինը, որը երբեք չէր օգտագործել, և ուժգին խփեց Լիպարիտի գլխին, կարծելով Նշան աղային է զարկ զարկել։
Մտքներովդ չանցնի, թե Բենիամին Աջապաշյանը չկալանավորվեց։ Երեք ամիս մնաց մութ ու խոնավ բանտախցում, մինչև հասավ դատվելու իր հերթը։ Կինը՝ Վեներան՝ իբրև վկա, հաստատակամորեն պնդեց նախաքննության իր ցուցմունքը.
– Ո՛չ տեսել եմ, ո՛չ լսել,– ամուսնուն բնութագրեց լավագույն հատկանիշներով,– ազնիվ է, աշխատասեր, նվիրված ինձ ու մեր գոյություն չունեցող երեխային, Դավայաթաղը վկա՝ կինոյի ինչ ընտիր վարպետ է, պարոն Լիպարիտին նա չի սպանել…
– Դո՞ւք եք սպանել, տիկին։
– Այդ ժամանակ ես սրճարանում էի։
– Ո՞ւմ հետ։
– Պարոն Նշան աղայի։
– Նշան աղա՞ն է սպանել։
– Լիպարիտն է սպանել նրան։
– Որտե՞ղ է Նշանը։
– Աստված էլ չգիտի։
Արհեստավարժ դատավորին չհամոզեց Վեներայի ցուցմունքը, և նա բավարարվեց սպանության իրեղեն ապացույցներով՝ Լիպարիտի արյունաշաղախ գանգն ու կացինը։
Չափազանց խիստ դատավճիռը կայացվեց՝ ըստ քրեական ու բարոյաքաղաքական մի քանի հոդվածների. երդվյալ կուսակցական, բեռնակիր ընկեր Լիպարիտի գիտակցաբար ու հատուկ դաժանությամբ սպանություն, հանցագործը տարիներ շարունակ զբաղվել է արգելված կինոբիզնեսով, սեռական այլանդակություններ սերմանել հասարակության մեջ՝ չխնայելով նույնիսկ երեխաներին, մեր երկիր արտասահմանից թափանցած լրտես։
Կացինը և Ջորջոնե Բարբարելլի դա Կաստելֆրանկոյի «Քնած Վեներայի» լուսանկարը կցվեցին քրեական գործին՝ իբրև հանցագործության անվիճարկելի ապացույց։ Եռոտանի կինոխցիկը պետականացվեց։
Մահապատիժն ի կատար ածվեց դատավճռից մի քանի օր հետո՝ առավոտյան կողմ, բանտի մգլահոտ նկուղում։ Վրայից հանեցին բոլոր զգեստները, որ կրակոցից չվնասվեն։ Կանգնեցրին դեմքով դեպի պատը։ Նրան իրավունք տրվեց վերջին խոսք ասելու։
– Կեցցե՜ Հայաստան,– բղավեց Բենիամին Աջապաշյանը և շշնջաց,– Նշան աղա, ես քո…
Չհասցրեց հայհոյանքն ավարտել, երբ դիմակավոր զինվորը կրակեց։ Նկուղի պատերը ցնցվեցին, առաստաղից թաց ծեփ ընկավ։ Ծնկները ծալվեցին, և նա կողքանց փլվեց բետոնե հատակի վրա։ Մերկ մարմինը դողաց ու մի քանի վայրկյանից անշարժացավ։ Նա թեև լավ լսողություն ուներ, բայց կրակոցի մահացու ձայնը չլսեց։ Մի գեր ու խոշոր առնետ եկավ կանգ առավ նրա մեջքին և լիզեց տաք արյուն թափող վերքը։
Եթե կարծում եք՝ այստեղ պատմվածքն ավարտվեց, չարաչար սխալվում եք։
Դավայաթաղի տարեգրի վկայությամբ՝ ամուսնու մահից հետո Վեներան ասես երկրորդ երիտասարդություն էր ապրում։ Նրանից նրբակերտ ու հմայիչ կին չկար։ Շատերն էին ցանկանում նրան գրկել, բայց քչերին էր բախտ վիճակվում հետն անկողնում լինելու։ Քաղաքավարի էր ու հյուրասեր։ Վերջում սուրճ ու քաղցրավենիք էր տալիս, հաճախորդին ճանապարհում մինչև տան դուռը և, եթե նա իրեն հաճելի էր եղել, ժպտում էր՝ նորից համեցիր։
Կյանքում առաջին անգամ Նշան աղան զբոսաշրջիկի կարգավիճակով Երևան եկավ և ուզեց իմանալ՝ որտեղ է գտնվում Վեներան։
– Փոստա՞լը,– հարցրեց նախկին բեյրութցիներից մեկը։
Նշան աղան շփոթված գլխով արեց։
Մի երեկո նա հայտնվեց Վեներայի տան շեմին։ Կինը հուզվեց ու շատ զարմացավ՝ տեսնելով նրան, որն այդ տարիների ընթացքում փոքր-ինչ ծերացել էր։
– Ինչո՞ւ եկար,– ներս հրավիրելով, հարցրեց Վեներան։– Սուրճ կուզե՞ս։
– Եկա քեզ տանելու Բեյրութ,– նրա տեսքից հիացավ Նշան աղան։
– Չէ,– ասաց Վեներան։– Ամուսնուս սիրում եմ։
– Մեռած է։
– Նրան մեռած էլ եմ սիրում։
Նշան աղան Վեներային փողի կապոց մեկնեց, որը նա չուզեց առնել.
– Ինքս կարող եմ քեզ տալ։
Նա տխուր հեռացավ՝ Վեներային թողնելով ավելի խոր տրտմության մեջ։ Հաջորդ օրը նա ընդհատեց իր զբոսաշրջիկությունը և առևտրական գործերով թռավ Փարիզ, հետո էլ՝ Ռիո դե Ժանեյրո, որտեղից պիտի վերադառնար Բեյրութ։ Ատլանտյան օվկիանոսի կապույտ երկնքում ինքնաթիռը պայթեց, բոլոր ուղևորներն ու անձնակազմի անդամները զոհվեցին, ողջ մնաց միայն մի կատու։ Ահաբեկչության պատասխանատվությունը ստանձնեց դեռևս էմբրիոնային վիճակում գտնվող ապագա իսլամական պետությունը։
Երկարատև բուռն տռփանքով ապրող կանայք հաճախ միանգամից ծերանում են, անճանաչելիորեն կերպարանափոխվում։ Մի ժամանակ ծաղկուն բալենու պես Վեներան այժմ չոր ու ցամաք ճյուղ էր դարձել, և նրանով արդեն ոչ ոք չէր հետաքրքրվում։ Մի օր նա հարևանուհուն ասաց.
– Տիկին Խանում, երբ մեռնեմ, խնդրում եմ ինձ թաղես ամուսնուս կողքին, անպայման քահանա կանչիր, քեզ շատ շնորհակալ կլինեմ,– և նրան մարմնավաճառությամբ վաստակած ահագին փող տվեց։
Խանումը խոստումնազանց չեղավ։
Անցորդները բազալտե տապանաքարին կարդում են՝ «Բենիամին և Վեներա», և իրենց հարց տալիս՝ տեսնես ովքե՞ր են։
Գերեզմանին զույգ երկնասլաց բարդիներ են ոսկեշող տերևներով մեղեդի խշշում՝ հավերժորեն լուսավոր ու զմայլելի։
No Comments