Հայերեն ընդունելի համարժեքներ ունեցող օտար բառերից խուսափելու մասին

(3-ՐԴ ԹՈՂԱՐԿՈՒՄ)

Ներկայացնում ենք օտարաբանությունների և նրանց հայերեն համարժեքների նոր ցանկ։       Այս բառացանկով ոչ թե նորաստեղծ բառեր ենք առաջարկում, այլ հիշեցնում ենք եղած, երբեմն էլ հին, սակայն ոչ միշտ գործածվող հայերեն բառերի մասին: Ներկայացվող բառերը, անշուշտ, շատերին ծանոթ են, սակայն ոմանց համար անհայտ են ու նոր:  

ՀՈՐԴՈՐՈՒՄ ԵՆՔ

խոսելիս և գրելիս աչքի առաջ ունենալ օտար բառերի հայերեն հետևյալ համարժեքները.

1. ալտերնատիվ — 1. այլընտրանքային, 2. այլընտրանք
2. անեսթեզիա – անզգայություն, անզգայացում
3. ասիստենտ – ընթերակա, օգնական
4. ասոցիացիա – ընկերակցություն, ընկերություն, միություն
5. ասպեկտ – հայեցակետ, տեսանկյուն, դիտանկյուն
6. բանդա – հանցախումբ, ավազակախումբ
7. բուտիկ – կրպակ
8. գարնիր – խավարտ
9. գլադիոլուս – թրաշուշան
10. դեկլարացիա — հայտարարագիր, հռչակագիր, հայտարարություն
11. դեպորտացիա — արտաքսում, վտարում
12. դեսերտ – աղանդեր
13. դետալ — 1. մանրակ, մաս, 2. մանրամասնություն, մանրամաս
14. դիլեմա – երկընտրանք
15. իմպլեմենտացիա – կիրարկում
16. ինովացիա – նորարարություն, նորամուծություն
17. լանցետ – նշտար
18. կալա – փողաշուշան
19. կատաստրոֆիկ — աղետալի
20. կաֆել – հախճասալ, սալիկ
21. կուլմինացիա — բարձրակետ, գագաթնակետ
22. մանժետ – թեզանիք
23. մանիակ – մոլագար
24. մարիոնետ — խաղատիկնիկ, խամաճիկ
25. մեսիջ – 1. հաղորդագրություն, 2. ուղերձ
26. շտամպ — դրոշմ, դրոշմակնիք
27. պատենտ – արտոնագիր
28. պեդալ – ոտնակ
29. պոտենցիալ — ներուժ, կարողություն
30. պրեպարատ – պատրաստուկ
31. պրոդուկտ – արդյունք, արտադրանք
32. պրոդուկտիվ – արդյունավետ
33. ռադիկալ — արմատական
34. ռացիոնալ —  բանական, տրամաբանական
35. ռուբին – սուտակ
36. վակցինա – պատվաստանյութ
37. տելեպատիա – հեռազգայություն, հեռազգացություն
38. տենդենց – միտում
39. տոտալ – ամբողջական, համապարփակ, համընդգրկուն
40. ֆենոմենալ – բացառիկ, արտասովոր, արտակարգ

ՀՀ ԼԵԶՎԻ ԿՈՄԻՏԵ