ՄշակութաԳիծ ՀՀ Լեզվի կոմիտե

Հորդորակ` հայերեն ընդունելի համարժեքներ ունեցող օտար բառերից խուսափելու մասին

09.02.2020

(1ին թողարկում)

     Հայտնի իրողություն է, որ լեզուներն առանց փոխառությունների չեն լինում: Դրանք  եղել են, կլինեն և մերժելի չեն, եթե անհրաժեշտաբար են փոխառվել: Իրողություն է նաև, որ ամեն լեզու փորձում է հնարավորինս զերծ մնալ օտար բառերից՝ ստեղծելով դրանց համարժեքները: Երբ տվյալ լեզվում ստեղծվում է համապատասխան բառը, որը հասարակությունն ընդունում է, փոխառությունը դառնում է օտարաբանություն:

Ի տարբերություն փոխառության՝ օտարաբանությունը մերժելի է, որովհետև նախընտրելով օտարաբանությունը՝ նսեմացնում ենք մայրենի լեզուն, խանգարում նրա բնականոն ընթացքը:

    Հայերեն շատ բառեր, ցավոք, երբեմն անտեսվում են:

Նկատի ունենալով վերը ասվածը՝

ՀՈՐԴՈՐՈՒՄ ԵՆՔ

    ստորև  բերված օտար բառերի փոխարեն գործածել հայերեն համարժեքները.

  1. աբոնեմենտ – բաժանորդագիր
  2. աբստրակտ – վերացական
  3. աբսուրդ –անհեթեթություն,  անհեթեթ
  4. ամբիցիոզ – հավակնոտ           
  5. ավտոռեֆերատ – սեղմագիր
  6. ատեստատ – վկայական
  7. բալանս – հաշվեկշիռ
  8. դեֆիցիտ – պակասուրդ
  9. դիվիդենտ – շահաբաժին
  10. դիսերտացիա – ատենախոսություն
  11. դիսպետչեր – կարգավար
  12.  էմոցիա – հույզ
  13. իմիջ – կերպար
  14. ինվալիդ — հաշմանդամ
  15. ինվեստիցիա – ներդրում
  16. լեգիտիմ – օրինական, օրինակարգ
  17. լոգիկա – տրամաբանություն
  18. կոլեգիա – վարչանի
  19. կոմպետենտ – 1. իրազեկ, 2. իրավասու
  20.  կոմպրոմիս – փոխզիջում
  21. կոնցեպցիա – հայեցակարգ
  22. կրեատիվ – ստեղծագործ
  23. մաքսիմում – առավելագույն
  24.  մենեջմենտ / մենեջմենթ – կառավարում
  25.  մոնոպոլիա – 1. մենաշնորհ, 2. մենատիրություն
  26.  մոնոպոլիստ – 1. մենաշնորհյալ, 2. մենաշնորհատեր
  27.  մենտալիտետ / մենթալիտետ – մտածելակերպ
  28.  մինիմում – նվազագույն
  29.  նեգատիվ – բացասական
  30.  շանս – հնարավորություն
  31.  չեկ / չեք– վճարագիր, անդորրագիր
  32.  պոզիտիվ – դրական
  33.  պոպուլիզմ – ամբոխահաճություն
  34.  պոպուլիստ — ամբոխահաճ
  35.  պրակտիկ – գործնական
  36.  պրինտեր – տպիչ
  37.  ռեալ – իրական
  38.  ռեյտինգ – վարկանիշ
  39.  սանկցիա(ներ) – պատժամիջոց(ներ)
  40.  սիմվոլ – խորհրդանիշ
  41.  սիմվոլիկ – խորհրդանշական
  42.  սիստեմ — համակարգ
  43. սիտուացիա – իրադրություն, իրավիճակ
  44.  ստատիստիկա – վիճակագրություն
  45.  տրենաժոր – մարզասարք
  46.  քսերոքս – պատճենահան
  47.  քրոնիկոն – ժամանակագրություն
  48.  օպոնենտ – ընդդիմախոս
  49.  ֆեյք – կեղծ
  50.  ֆորում – համաժողով

ԼԵԶՎԻ ԿՈՄԻՏԵ

No Comments

Leave a Reply